Rentowność i ryzyko inwestycji budowy instalacji fotowoltaicznej

Rozpatrzymy przedsięwzięcie inwestycyjne budowy naziemnej instalacji fotowoltaicznej o mocy zainstalowanej 1 MWp, której celem jest wytworzenie energii elektrycznej na potrzeby małej firmy produkcyjnej. Oczywiście korzyścią z tytułu realizacji projektu będzie uniknięcie kosztów zakupu energii elektrycznej, której inwestor nie zakupi w sieci elektroenergetycznej od lokalnego operatora sieci dystrybucyjnej (OSD), ale wytworzy ją sam na własne potrzeby. Z jednej strony analiza będzie wykonana na potrzeby oszacowania korzyści biznesowych wynikających ze zmniejszenia kosztów operacyjnych, z drugiej zaś strony wykonane raporty finansowe będą służyć jako załącznik do wniosku kredytowego dla finansowania inwestycji kapitałem obcym. Przykładowa analiza zaprezentowana w niniejszym artykule będzie wykonana metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF, Discounted Cash Flow) i będzie zawierać analizę rentowności dla projektu i kapitału własnego oraz analizę ryzyka składającą się z analizy wrażliwości z wyliczonymi progami rentowności (BEP, Break Even Point) dla kluczowych zmiennych projektu.

Na początku warto zaznaczyć, że podstawowe modele inwestycyjne mogą być budowane w kontekście zdefiniowania źródeł przychodów. Analizowany model zakłada, że przychody będą tożsame z unikniętymi kosztami zakupu energii elektrycznej na potrzeby produkcji. Inne modele to modele, w których wytworzona energia elektryczna jest sprzedawana do sieci lokalnego OSD bezpośrednio po jego cenie bądź po cenie aukcyjnej (waloryzowanej stopą CPI). W drugim przypadku przychody ze sprzedaży energii elektrycznej po cenie aukcyjnej mogą być generowane w okresie 15 lat wsparcia Urzędu Regulacji Energetycznej (URE), a po tym okresie po cenie kupującego energię, najczęściej OSD. Należy w tym miejscu również wspomnieć, że analiza została wykonana w programie InvestPV, którego autorem jest piszący te słowa. Artykuł skupia się jedynie na kwestiach związanych z aspektami finansowymi projektu. Warto jednak wspomnieć, że przed przystąpieniem do realizacji inwestycji należy sprawdzić, czy instalacja fotowoltaiczna może być podłączona do sieci energetycznej szczególnie dla modeli zakładających, że całość bądź duża część energii elektrycznej będzie sprzedana do sieci.

Pierwsze kroki, które należy wykonać w analizie finansowej dotyczą przygotowania tak zwanego wsadu do modelu finansowego. Wsad do modelu finansowego powinien zawierać dane bazowe do wykonania analizy, oszacowanie łącznych nakładów inwestycyjnych, dane i informacje dotyczące wykonania projekcji przychodów kosztów operacyjnych i kapitału obrotowego oraz informacji umożliwiających wykonanie projekcji finansowania projektu kapitałem obcym.

Analiza będzie wykonana przy założeniu, że inwestorem jest spółka prawa handlowego będąca podatnikiem podatku VAT i płacąca podatek dochodowy CIT w wysokości 19%.

Ponieważ produktem końcowym, będącym przedmiotem sprzedaży (lub oszczędności) będzie uzysk energetyczny, należy oszacować uzysk energetyczny, który możemy otrzymać z konkretnej instalacji ze zdefiniowanymi elementami infrastruktury PV, w szczególności z dobranymi panelami fotowoltaicznymi i rodzajami inwerterów (falowników). Jeżeli nie mamy jeszcze projektu instalacji fotowoltaicznej, możemy korzystać z gotowych aplikacji, które są za darmo udostępniane przez część dostawców falowników lub wykorzystać rozwiązanie online proponowane przez Komisję Europejską¹, w szczególności, gdy analityk finansowy nie jest specjalistą w obszarze technologii OZE.

Gdy mamy już projekt instalacji PV z oszacowanym uzyskiem energii, należy pamiętać, aby do obliczeń wziąć pod uwagę tę część energii, która będzie bezpośrednio odprowadzona do sieci lub wykorzystana na potrzeby własne, czyli po uwzględnieniu strat na infrastrukturze PV (kable, inwertery itp.). Dla większych instalacji straty te mogą sięgać nawet 2–3% z uzysku energii.

Tabele 1 i 2 zawierają podstawowe informacje do wykonania modelu inwestycyjnego.

Czas życia ekonomicznego projektu szacuje się między 25 a 30 lat w zależności od przyjętych rodzajów paneli fotowoltaicznych. Wykorzystuje się tu zasadę, że okres eksploatacji jest równy okresowi życia technicznego zastosowanych paneli fotowoltaicznych. Informację tę należy pozyskać z kart katalogowych paneli PV. Jako stopę dyskonta można przyjąć jedną z dwóch wartości bądź jako średnio ważony koszt kapitału (WACC, Weighted Average Cost of Capital) uwzględniający koszt pozyskania kapitału własnego i obcego oraz strukturę finansowania projektu lub własną stopę dyskonta jako minimalną oczekiwaną stopę zwrotu dla całego projektu. Wartość minimalnej oczekiwanej stopy zwrotu z kapitału własnego zależy od subiektywnych oczekiwań inwestora.

W analizowanym przykładzie przyjęto parametry finansowania projektu kredytem inwestycyjnym zaprezentowane w Tabeli 3.