Różnice kursowe w rachunkowości cz. 2
W poprzednim wydaniu kwestię związaną z różnicami kursowymi omówiliśmy na przykładzie metod rozliczania różnic kursowych, w których opisaliśmy metodę rachunkową oraz metodę podatkową, ogólne zasady wyceny różnic kursowych oraz przedstawiliśmy na praktycznym przykładzie, jak powinna wyglądać ewidencja rachunkowa transakcji zakupu oraz sprzedaży towarów i usług. Ze względu na złożoność tematu i wielkość zagadnień pragniemy przedstawić na konkretnych przykładach dalsze sytuacje, w których możliwe jest powstanie różnic kursowych w rachunkowości.
Kwestia związana z powstawaniem różnic kursowych jest bardzo powszechna i może wystąpić teoretycznie przy każdej operacji gospodarczej jednostki, począwszy od zwykłych rozliczeń handlowych między danymi jednostkami, rozliczania zaliczek pracowniczych w walutach obcych, delegacji, leasingu, aż po nabycie udziałów czy wypłatę dywidend.
Polskie prawo bilansowe nie reguluje kwestii związanych z rozliczaniem dokonywanych transakcji pod kątem waluty, w jakiej powinny być one rozliczane, natomiast w myśl art. 23 ust. 3 ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r., poz. 395; dalej: UoR) jednostka powinna w księgach rachunkowych dokonywać zapisów dotyczących operacji wyrażonych w walutach obcych w sposób umożliwiający ustalenie kwoty operacji zarówno w walucie polskiej, jak i walucie obcej. Z powyższego przepisu wynika, że wszelkie dokonywane transakcje walutowe, zarówno dla celów podatkowych, jak i ewidencji księgowej powinny być przeliczone na polską walutę. W artykule omówimy szereg różnych przypadków, w których jednostka zmuszona będzie do przeliczenia rozliczeń transakcji walutowych na polskie złote.
Rozliczanie zaliczek w walucie obcej
Ustawodawca jasno określił, iż otrzymane od kontrahentów zaliczki, które dotyczą przyszłych dostaw towarów i usług, nie powodują powstania przychodu w momencie ich otrzymania. Dopiero gdy dochodzi do realizacji dostawy lub usługi, zostają one zaliczone na poczet ceny całej usługi lub dostawy, w kwestii podatku dochodowego, co uregulowane zostało w art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r., poz. 1036; dalej: ustawa o CIT). Zgodnie z powyższym przepisem, do przychodów nie zalicza się „pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych (…)”.
Natomiast jednostka otrzymaną od kontrahenta zaliczkę musi wykazać w ewidencji księgowej przy zastosowaniu poprawnego kursu walutowego. W myśl art. 30 ust. 2 UoR zaliczkę otrzymaną w walucie obcej przelicza się na złote w momencie wpływu waluty obcej na rachunek walutowy po średnim kursie NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania tej wpłaty. Jeżeli zaliczka w walucie obcej wpłynęła na bieżący rachunek złotówkowy, wyceny dokonujemy po kursie kupna banku, z którego usług korzystamy, czyli po kursie, po którym walutę nabył bank. Podobny kurs stosuje się dla celów podatku dochodowego, bowiem w myśl art. 12 ust. 2 ustawy o CIT „przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu”.
Przykład 1.
Na rachunek walutowy jednostki 20 czerwca 2018 r. wpłynęła zaliczka od kontrahenta zagranicznego XYZ s.r.o., na poczet dostawy towarów w wysokości 25 000 EUR. Średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień wpływu (19 czerwca 2018 r.) zaliczki wynosił 4,3113 PLN. Jednostka dostarczyła towary kontrahentowi XYZ s.r.o i wystawiła fakturę na kwotę 35 000 EUR w dniu 25 czerwca 2018 r. (kurs z dn. 22 czerwca – 4,3149 PLN, bowiem 24 czerwca to niedziela). Kontrahent XYZ s.r.o uregulował pozostałą część faktury w kwocie 10 000 EUR w dniu 28 czerwca 2018 r. Spółka zanotowała wpływ na rachunek walutowy kwoty pozostałej części faktury i ujęła go w księgach po kursie średnim NBP z dnia poprzedzającego dzień wpływu kwoty, tj. 27 czerwca 2018 – 4,3430 PLN).
- Wpływ zaliczki na poczet dostawy towarów
25 000 EUR × 4,4113 PLN/EUR = 110 282,50 PLN.
- Faktura sprzedaży dokumentująca wydanie towarów:
35 000 EUR × 4,3149 PLN/EUR = 151 021,50 PLN.
- Rozliczenie różnic kursowych dotyczących otrzymanej zaliczki:
25 000 EUR × (4,4113 – 4,3149) PLN/EUR = 2410 PLN.
Jest to dodatnia różnica kursowa, którą spółka zaliczy do przychodów finansowych.
- Wpływ na rachunek walutowy pozostałej części wartości towarów:
10 000 EUR × 4,3430 PLN/EUR = 43 430 PLN/EUR.
- Powstanie różnic kursowych od należności:
10 000 EUR × (4,3149 – 4,3430) PLN/EUR = -281 PLN.
Jest to ujemna różnica kursowa zaliczona do kosztów finansowych.
Różnice kursowe przy leasingu
Pojęcie umowy leasingu zostało określone w art. 17a ust. 1 ustawy o CIT, w myśl tego przepisu poprzez „umowę leasingu – rozumie się umowę nazwaną w Kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej „finansującym”, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej „korzystającym”, podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów”.
Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści
Pozostałe 69% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.
Zaloguj się
