Przekształcenie danych porównawczych w przypadku zmiany polityki rachunkowości

Przyjęte zasady (polityka) rachunkowości są stosowane przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych oraz sporządzaniu i prezentacji sprawozdania finansowego przez jednostkę. Powinny one zapewnić, że prezentowane w sprawozdaniu finansowym informacje są wiarygodne (w tym kompletne i bezstronne), przydatne oraz zrozumiałe, dzięki czemu pokazują rzetelny i jasny obraz sytuacji majątkowej, finansowej oraz wyniku finansowego jednostki.

Krajowy Standard Rachunkowości nr 7 „Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym – ujęcie i prezentacja” dzieli te zasady na dwie grupy:

1. zasady merytoryczne – tj. zasady klasyfikacji i grupowania zdarzeń, metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego i prezentacji (wykazywania lub ujawniania) w sprawozdaniu finansowym,
2. zasady techniczne – tj. zasady dotyczące techniczno-organizacyjnego sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych i ich ochrony.

Do kategorii zasad merytorycznych zaliczamy:

1. zasady klasyfikacji i grupowania zdarzeń gospodarczych do odpowiednich pozycji sprawozdania finansowego zgodnie z ich charakterem, jako składników aktywów i pasywów, przychodów i zysków lub kosztów i strat bądź przepływów pieniężnych,
2. metody wyceny aktywów i pasywów na moment początkowego ujęcia w księgach rachunkowych i na dzień bilansowy,
3. metody ustalania wyniku finansowego,
4. sposób prezentacji informacji w sprawozdaniu finansowym.

Zasady te należy stosować w sposób ciągły.

Po nowelizacji przepisów ustawy o rachunkowości (dalej: ustawa), która podwyższa progi dla kategorii jednostek małych i mikro, więcej jednostek może korzystać z uproszczeń przewidywanych ustawą. Jednostka może w przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości zastosować uproszczenia, pod warunkiem że nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie jej sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego.

W szczególności uproszczenia mogą polegać:

1. w przypadku wszystkich jednostek:
   • na ustaleniu granicy ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środków trwałych bądź wartości niematerialnych i prawnych, poniżej której jednostka dokonuje (nie wcześniej niż w momencie oddania do używania) jednorazowego odpisu wartości tego rodzaju składników aktywów,
   • na wycenie materiałów i towarów w cenie zakupu zamiast w cenie nabycia, a produkcji w toku – o przewidywanym czasie wykonania krótszym niż trzy miesiące – w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub tylko materiałów bezpośrednich bądź niewycenianiu jej w ogóle,
   • na nierozliczaniu przychodów i kosztów z tytułu wykonywanych długoterminowych niezakończonych usług, zgodnie z przepisami art. 34a i art. 34b ustawy, jeżeli udział przychodów z niezakończonych usług na dzień bilansowy w całości przychodów operacyjnych okresu sprawozdawczego nie jest istotny;
2. w przypadku jednostek, które za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
   • 33 000 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
   • 66 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
   • 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty:
     • na klasyfikowaniu umów leasingu według kryteriów określonych przepisami prawa podatkowego zamiast przepisami art. 3 ust. 4 i 5 ustawy,
     • na zaniechaniu ustalania rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
     • na stosowaniu do wyceny instrumentów finansowych wyłącznie przepisów ustawy zamiast przepisów odpowiedniego rozporządzenia Ministra Finansów;
3. w przypadku jednostek niepodlegających obowiązkowi corocznego badania sprawozdań finansowych:
   • na uwzględnianiu kosztów stałych przy wycenie zapasu produktów, niezależnie od poziomu wykorzystania normalnych zdolności produkcyjnych.

W przypadku gdyby jednostka zdecydowała się na stosowanie któregokolwiek z wymienionych uproszczeń, oznacza to zmianę zasad (polityki) rachunkowości.

Zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości

Jednostka zmienia przyjęte zasady (politykę) rachunkowości w terminach określonych w przepisach o rachunkowości, jeżeli:

1. obowiązek taki wynika ze zmiany przepisów o rachunkowości,
2. utraciła prawo do stosowania uproszczeń przewidzianych w przepisach o rachunkowości.

Nie stanowią zmian przyjętych zasad (polityki) rachunkowości m.in.:

1. przyjęcie w odniesieniu do nowych zdarzeń i transakcji zasad (polityki) rachunkowości różniących się od poprzednio stosowanych do podobnych, ale nie identycznych zdarzeń i transakcji,
2. przyjęcie nowej zasady w odniesieniu do zdarzeń, które uprzednio nie występowały lub występowały, ale były nieistotne, a stały się istotne,
3. zmiany wysokości wartości szacunkowych.