Obowiązek raportowania schematów podatkowych z perspektywy wspomagającego

Regulacje dotyczące raportowania schematów podatkowych (Mandatowy Disclosure Rules, MDR) wprowadzone zostały do krajowego systemu podatkowego ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), które, w swej zasadniczej mierze, weszły w życie 1 stycznia 2019 r. Wysoki poziom skomplikowania regulowanej materii, jak również daleki od ideału semantyczny poziom uchwalonych przepisów, spowodował, że już 31 stycznia 2019 r., Minister Finansów wydał Objaśnienia podatkowe w zakresie raportowania MDR.

Lektura Objaśnień również nie pozwala na precyzyjne ustalenie zakresu obowiązków raportowych. O ile zaproponowane przez Resort Finansów przykłady stosowania nowych regulacji są dość pomocne, o tyle definiowanie najbardziej newralgicznych fragmentów przepisów poprzez stosowanie sformułowań „zasadniczo”, „generalnie”, nie może być pozytywnie oceniane z pespektywy podmiotów stosujących przedmiotowe unormowania. Tym samym, z zadowoleniem przyjąć należy zapowiedzi zarówno wydania nowych objaśnień, jak też modyfikacji obecnie obowiązujących przepisów. Niestety, prawie rok od wydania Objaśnień nie wiemy, kiedy pojawi się ich kolejna wersja. Zmiany Ordynacji podatkowej w zakresie MDR, nie tylko nie wyjaśniają dotychczasowych wątpliwości, a wręcz przeciwnie, nakładają nowe obowiązki powodujące jeszcze większe zamieszanie.

Sprawy nie ułatwia również fakt, że polskie regulacje, które stanowić winny odzwierciedlenie wzorca przedstawionego przez Dyrektywę Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r. (dalej też Dyrektywa DAC-6), wykraczają daleko poza wzór unijnych rozwiązań. W pierwszym rzędzie wskazać należy, że prawodawca unijny zobowiązał kraje członkowskie do wprowadzenia obowiązku raportowania tak zwanych transgranicznych schematów podatkowych. A więc takich uzgodnień, które dotyczą więcej niż jednego państwa członkowskiego lub państwa członkowskiego i państwa trzeciego. Polski ustawodawca zaś, wykorzystując co prawda możliwość przewidzianą Dyrektywą DAC-6, nałożył obowiązek składania raportów MDR również w zakresie uzgodnień innych niż transgraniczne (tzw. schematy krajowe).

Dodatkowo, Dyrektywa DAC-6 uzasadnia rozwiązania nakładające obowiązkowe raportowanie schematów podatkowych koniecznością zwalczania zjawiska unikania opodatkowania, natomiast Minister Finansów w wydanych Objaśnieniach wielokrotnie powtarza, że schematem podatkowym podlegającym raportowaniu jest uzgodnienie, które nie musi być przejawem agresywnego planowania podatkowego, a wystarczające jest jedynie spełnienie określonych cech rozpoznawczych. Pozostaje więc pewnie kwestią czasu, kiedy zgodność polskich rozwiązań stanie się przedmiotem postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.