Nowelizacja ustawy o rachunkowości – co nowego w 2025 r.?

Nowelizacja stanowi implementację do krajowego systemu prawnego:

• dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/ WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (Dz. Urz. UE L 322 z 16.12.2022, s. 15–80), zwanej dalej „dyrektywą 2022/2464”;
• dyrektywy delegowanej Komisji (UE) 2023/2775 z dnia 17 października 2023 r. zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/ UE w odniesieniu do dostosowania kryteriów wielkości przedsiębiorstwa dla mikro-, małych, średnich i dużych jednostek lub grup (Dz. Urz. UE L z 21.12.2023), zwanej dalej „dyrektywą delegowaną”.

Podwyższenie progów wynikających ze zmiany ustawy o rachunkowości

W zakresie wdrożenia dyrektywy delegowanej w ustawie o rachunkowości podniesiono progi:

• definiujące poszczególne kategorie jednostek oraz
• określające obowiązek poddania badaniu sprawozdania finansowego.

Ponadto w ramach nowelizacji podwyższono również progi przychodów netto ze sprzedaży, których przekroczenie powoduje obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych i stosowania ustawy o rachunkowości (Tabela 1).

Warto zauważyć, że bardziej czytelnie zdefiniowano jednostki mikro i małe oraz warunki uzyskiwania i utraty statusu takich jednostek. W słowniczku do uor zamiast dotychczasowych zapisów jednostkę mikro i jednostkę małą określać będą teraz jedynie wielkości progowe, tj. przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów, suma aktywów bilansu oraz średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty. Jednocześnie jednostki, jak np. związki zawodowe, pomimo wyłączenia z definicji jednostek mikro, będą mogły nadal korzystać z uproszczeń na dotychczasowych zasadach. Jednostki mikro i małe mogą sporządzić swoje sprawozdanie finansowe według załącznika nr 4 lub nr 5 do ustawy o rachunkowości, pod warunkiem że organ zatwierdzający podejmie stosowną decyzję. Ponadto zwalnia się ich z obowiązku sporządzenia zestawienia zmian w kapitale własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych. Jednostki mikro i małe mogą też korzystać z następujących uproszczonych zasad rachunkowości:

• klasyfikowania umów leasingu finansowego według kryteriów określonych przepisami prawa podatkowego, a nie ustawy o rachunkowości,
• zaniechania tworzenia rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
• stosowania do wyceny instrumentów finansowych wyłącznie przepisów ustawy o rachunkowości zamiast przepisów odpowiedniego rozporządzenia Ministra Finansów,
• stosowania uproszczonego sposobu obliczania kosztu wytworzenia produktu.

Obowiązek badania przez biegłego rewidenta

Obowiązek badania sprawozdań finansowych tzw. pozostałych jednostek według nowych zasad dotyczy jednostek, które za rok obrotowy przekroczyły dwie z następujących wielkości:

• 3 125 000 euro – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego oraz
• 6 250 000 euro – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
• 50 – średnioroczne zatrudnienie.