Transakcje w ramach grupy kapitałowej

Co więcej, w ramach danej grupy kapitałowej, na czele której stoi określona jednostka dominująca, mogą występować jednostki dominujące niższego szczebla, tworzące swoje własne grupy kapitałowe. Jak widać, stopień powiązań może być zróżnicowany i dość skomplikowany. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie tematyki transakcji dokonywanych w ramach grupy kapitałowej. Nie da się bowiem ukryć, iż możliwość dokonywania różnego rodzaju transakcji w ramach grupy kapitałowej jest często istotnym, jeśli nie głównym powodem tworzenia tych grup.

Wśród transakcji dokonywanych w ramach grupy kapitałowej przede wszystkim wyróżnia się:

• sprzedaż/kupno usług, które stanowią przychód/koszt w okresie,
• sprzedaż/kupno usług, które stanowią przychód i koszt dla jednej strony oraz podlegają aktywowaniu w bilansie drugiej strony (np. jako poniesione nakłady inwestycyjne na środki trwałe),
• sprzedaż/kupno zapasów i środków trwałych, które stanowią przychód i koszt dla jednej strony oraz podlegają aktywowaniu w bilansie drugiej strony,
• udzielenie pożyczki w ramach grupy kapitałowej i naliczenie odsetek od tej pożyczki za dany okres (należności i zobowiązania z tytułu pożyczki na dzień bilansowy; przychód finansowy u jednej strony, zaś u drugiej strony koszt finansowy lub aktywowanie kwoty odsetek jako np. elementu nakładów inwestycyjnych na środki trwałe),
• emisja papierów wartościowych (obligacji, weksli) w ramach grupy kapitałowej – scenariusze analogiczne jak dla pożyczki,
• podwyższenie kapitału przez jednostkę podporządkowaną i objęcie udziałów z nowej emisji przez jednostkę dominującą/inną jednostkę podporządkowaną,
• sprzedaż/kupno istniejących udziałów kapitałowych pomiędzy jednostkami należącymi do grupy kapitałowej,
• stosowanie cash pool (cash pooling) w ramach grupy kapitałowej – cash pool polega na skoncentrowaniu środków z indywidualnych rachunków bankowych jednostek z grupy uczestniczących w systemie, w celu ich łącznego zarządzania przy wykorzystaniu efektu skali. Dzięki temu wynik odsetkowy uczestników systemu cash pool jest zdecydowanie korzystniejszy od rezultatów indywidualnego inwestowania nadwyżek i indywidualnego ponoszenia kosztów finansowania przez poszczególne jednostki. Zaletą cash pool jest więc możliwość koncentracji środków oraz kompensowania przejściowych nadwyżek wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych jednostek. Dzięki takiej konstrukcji następuje minimalizowanie kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy.