Inwestorzy instytucjonalni

Fundusze inwestycyjne

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłączny przedmiot działalności stanowi lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych w określone papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego. Fundusz ten tworzony jest przez towarzystwo, które zarządza nim i reprezentuje go w stosunkach z osobami trzecimi. Utworzenie funduszu inwestycyjnego wymaga nadania mu statutu przez towarzystwo, zawarcia przez nie z depozytariuszem umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego, wydania zezwolenia przez komisję, zebrania wpłat do funduszu w wysokości określonej w jego statucie oraz wpisania funduszu do rejestru funduszy inwestycyjnych. Statut funduszu inwestycyjnego sporządza się w formie aktu notarialnego. Statut ten powinien określać: nazwę i rodzaj funduszu inwestycyjnego, firmę, siedzibę i adres towarzystwa, organy funduszu inwestycyjnego i sposób jego reprezentacji, zasady i tryb działania zgromadzenia uczestników (w przypadku funduszu inwestycyjnego otwartego oraz specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego), firmę, siedzibę i adres spółki zarządzającej, firmę, siedzibę i adres depozytariusza, firmę (nazwę), czas trwania funduszu inwestycyjnego (jeżeli jest ograniczony), wysokość wpłat do funduszu inwestycyjnego, rodzaje zdematerializowanych papierów wartościowych, które mogą być przedmiotem wpłat oraz terminy przyjmowania wpłat papierami wartościowymi, rodzaje innych niż zdematerializowane papierów wartościowych, które mogą być przedmiotem wpłat na objęcie certyfikatów inwestycyjnych, cel inwestycyjny funduszu inwestycyjnego lub subfunduszy, zasady polityki inwestycyjnej funduszu inwestycyjnego, zasady wypłacania dochodów funduszu inwestycyjnego uczestnikom funduszu (w przypadku, gdy statut przewiduje wypłacanie tych dochodów bez odkupywania jednostek uczestnictwa), zasady wypłacania uczestnikom funduszu inwestycyjnego zamkniętego dochodów funduszu (w przypadku gdy statut funduszu przewiduje wypłacanie tych dochodów), rodzaje, maksymalną wysokość, sposób kalkulacji i naliczania kosztów obciążających fundusz inwestycyjny, w tym w szczególności wynagrodzenie towarzystwa oraz terminy, w których najwcześniej może nastąpić pokrycie poszczególnych rodzajów kosztów, częstotliwość dokonywania wyceny aktywów funduszu inwestycyjnego, ustalania wartości aktywów netto funduszu inwestycyjnego oraz wartości aktywów netto przypadających na jednostkę uczestnictwa albo certyfikat inwestycyjny, metody i zasady dokonywania wyceny aktywów (w przypadku funduszu inwestycyjnego zamkniętego), wskazanie, że metody i zasady dokonywania wyceny aktywów funduszu opisane w prospekcie informacyjnym są zgodne z przepisami dotyczącymi rachunkowości funduszy inwestycyjnych (w przypadku funduszu inwestycyjnego otwartego oraz specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego), minimalną wysokość wpłaty do funduszu inwestycyjnego otwartego, inne niż wynikające z ustawy prawa uczestników funduszu inwestycyjnego, sposób udostępniania informacji o funduszu inwestycyjnym do publicznej wiadomości, sposób ogłaszania zmian statutu, inne niż wynikające z ustawy przyczyny rozwiązania funduszu inwestycyjnego.

Fundusz inwestycyjny nabywa osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru funduszy inwestycyjnych. Z tą chwilą towarzystwo staje się organem funduszu inwestycyjnego. Uczestnikami funduszu inwestycyjnego są osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej:

• na rzecz których w rejestrze uczestników funduszu są zapisane jednostki uczestnictwa lub ich ułamkowe części,
• wskazane w ewidencji osób uprawnionych z papierów wartościowych prowadzonej przez agenta emisji,
• będące posiadaczami rachunku papierów wartościowych, na którym są zapisane certyfikaty inwestycyjne lub będące osobami uprawnionymi z certyfikatów inwestycyjnych zapisanych na rachunku zbiorczym.

Jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne reprezentują prawa majątkowe uczestników funduszu inwestycyjnego, określone statutem funduszu inwestycyjnego. Uczestnicy funduszu inwestycyjnego nie odpowiadają za jego zobowiązania. Dochodami funduszu inwestycyjnego są przychody z lokat netto funduszu inwestycyjnego lub zrealizowany zysk (strata) ze zbycia lokat.

Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako fundusz inwestycyjny otwarty lub alternatywny fundusz inwestycyjny (specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty).

Fundusz inwestycyjny otwarty zbywa jednostki uczestnictwa i dokonuje ich odkupienia na żądanie uczestnika funduszu. Z chwilą odkupienia jednostki uczestnictwa są umarzane z mocy prawa. Fundusz nie może różnicować praw majątkowych jego uczestników posiadających jednostki uczestnictwa tej samej kategorii. Jednostka uczestnictwa nie może być zbyta przez uczestnika na rzecz osób trzecich. Jednostki uczestnictwa mogą być przedmiotem zastawu. Fundusz inwestycyjny otwarty zbywa i odkupuje jednostki uczestnictwa z częstotliwością określoną w statucie funduszu, nie rzadziej jednak niż raz na siedem dni. Jednostki uczestnictwa są zbywane i odkupywane po cenie wynikającej z podzielenia wartości aktywów netto funduszu przez liczbę jednostek ustaloną na podstawie rejestru uczestników funduszu w dniu wyceny. Przy zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa mogą być pobierane opłaty manipulacyjne, jeżeli statut funduszu tak stanowi i określa maksymalną wysokość i sposób pobierania tych opłat.

Do specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych stosuje się – co do zasady – przepisy o funduszach inwestycyjnych otwartych. Statut specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego stanowi, że uczestnikami funduszu mogą zostać podmioty określone w statucie lub takie, które spełniają warunki określone w statucie. Uczestnikami specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego, będącego funduszem zdefiniowanej daty, mogą być wyłącznie osoby fizyczne, w imieniu i na rzecz których została zawarta umowa o prowadzenie pracowniczych planów kapitałowych. Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty będący funduszem zdefiniowanej daty zbywa jednostki uczestnictwa wyłącznie za wpłaty podstawowe, wpłaty dodatkowe, wpłaty powitalne, dopłaty roczne, wpłaty dokonane do funduszu w ramach wypłaty transferowej. Jeżeli statut specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego przewiduje, że jego uczestnikami mogą być wyłącznie osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej lub osoby fizyczne, które dokonają jednorazowej wpłaty do funduszu w wysokości nie mniejszej niż równowartość w złotych 40 tys. euro, fundusz może przy dokonywaniu lokat aktywów stosować zasady i ograniczenia inwestycyjne określone dla funduszu inwestycyjnego zamkniętego.

Fundusz inwestycyjny zamknięty emituje certyfikaty inwestycyjne. Certyfikaty inwestycyjne mogą być przedmiotem oferty publicznej lub dopuszczenia do obrotu na rynku regulowanym albo wprowadzenia do alternatywnego systemu obrotu, jeżeli statut funduszu inwestycyjnego tak stanowi. W przypadku, gdy uczestnikami funduszu inwestycyjnego są osoby fizyczne, wówczas cena emisyjna drugiej lub następnych emisji certyfikatów inwestycyjnych nie może być niższa niż wartość aktywów netto funduszu przypadająca na certyfikat inwestycyjny według wyceny aktywów netto funduszu dokonanej na siedem dni przed dniem rozpoczęcia przyjmowania zapisów na certyfikaty kolejnej emisji. Statut funduszu inwestycyjnego zamkniętego określa podmioty, które mogą być jego uczestnikami lub warunki, które muszą spełniać osoby mogące zostać uczestnikami tego funduszu. Certyfikaty inwestycyjne funduszu inwestycyjnego zamkniętego mogą być papierami wartościowymi imiennymi lub na okaziciela, z tym że certyfikaty inwestycyjne publicznego funduszu inwestycyjnego zamkniętego mogą być wyłącznie papierami wartościowymi na okaziciela. Certyfikat inwestycyjny jest niepodzielny. Certyfikaty inwestycyjne na okaziciela danego funduszu reprezentują jednakowe prawa majątkowe. Statut funduszu inwestycyjnego zamkniętego może przyznać certyfikatom imiennym różnych serii różne uprawnienia, w szczególności certyfikaty inwestycyjne poszczególnych serii mogą różnić się od siebie związanym z nimi sposobem lub wysokością pobieranych opłat obciążających aktywa funduszu, wysokością udziału w dochodach funduszu, wysokością udziału w aktywach netto funduszu w przypadku jego likwidacji. Certyfikaty inwestycyjne umarza się wyłącznie w przypadkach przewidzianych w ustawie. Certyfikat inwestycyjny daje na zgromadzeniu inwestorów prawo do jednego głosu. Statut funduszu może określać, że certyfikaty inwestycyjne imienne są uprzywilejowane w zakresie prawa głosu, z tym że jednemu certyfikatowi można przyznać nie więcej niż dwa głosy. Zbycie certyfikatu inwestycyjnego imiennego statut funduszu może uzależnić od zgody zgromadzenia inwestorów lub w inny sposób ograniczyć, oznaczając termin oraz szczegółowy tryb i warunki stosowania takiego ograniczenia. Certyfikaty inwestycyjne nie mogą mieć formy dokumentu. Certyfikaty inwestycyjne podlegają zarejestrowaniu w depozycie papierów wartościowych prowadzonym zgodnie z przepisami ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Do powstawania oraz przenoszenia praw z certyfikatów inwestycyjnych stosuje się przepisy ustawy o obrocie instrumentami finansowymi dotyczące praw ze zdematerializowanych papierów wartościowych.