Tooling metodą na korzystne podatkowo udostępnianie mienia

W praktyce pozwala on, co do zasady, na dwukrotne ustalanie kosztów podatkowych dla jednej czynności rynkowej (rozliczanie kosztów narzędzi oraz uzgodnionej wartości świadczenia realizowanego przez korzystającego z udostępnionych narzędzi), przy jednoczesnym eliminowaniu opodatkowania podatkiem VAT czynności, które – w przypadku tradycyjnej konstrukcji umowy – powinny być uznane za opodatkowane VAT.

Mianem toolingu (od ang. tool – narzędzie) zwykło się określać umowne zastrzeżenia zawarte w ramach szerszej współpracy, na podstawie których wykonawca uzyskuje do dyspozycji narzędzia (zarówno środki trwałe, w tym ruchomości i nieruchomości, jak i wyposażenie) niezbędne do wykonania zlecenia przekazywanego mu przez zlecającego.

Udostępnienie mienia należy do umów nienazwanych, zawierających elementy stosunku najmu, depozytu nieprawidłowego czy użytkowania. Ze względu na brak ścisłych regulacji prawnych istnieje co najmniej kilka wariantów toolingu, w szczególności model udostępniania nieodpłatnego oraz model z obowiązkiem ponoszenia określonych kosztów przez dysponenta mienia, zbliżający umowę do najmu lub depozytu. Tooling może przyjąć też dwie niezależne formy – narzędzia udostępniane są celem realizacji umów o współpracy (zewnętrzny, dystrybucyjny) lub dla wykonania jakiegoś przedsięwzięcia czy usługi na poczet dalszego działania zlecającego (wewnętrzny, produkcyjny). Przykładem pierwszego jest udostępnienie samochodów czy laptopów zewnętrznym sprzedawcom współpracującym z podmiotem celem oferowania towarów spółki czy też wstawienie vending machines (lodówek, automatów do sprzedaży automatycznej) do placówek podmiotu współpracującego w celu uzyskiwania przychodów ze sprzedaży towarów i produktów zlecającego. Przykładem toolingu wewnętrznego jest udostępnienie narzędzi (w tym form, półproduktów, miejsca) do produkcji towaru sprzedawanego następnie przez zlecającego.

Charakter toolingu powinien zastrzegać własność przekazywanych towarów po stronie zlecającego przez cały okres trwania umowy oraz obowiązek zwrotu przekazywanego mienia po zakończeniu zlecenia. Drugim istotnym elementem umowy powinno być zastrzeżenie o wykorzystywaniu przekazywanego majątku wyłącznie w celu wykonywania zlecenia lub w konkretny sposób wskazany w umowie.