Szczególna rola controllingu i zarządzania finansami w warunkach kryzysu ekonomicznego

Aktualna sytuacja gospodarcza zauważalnie wpłynęła na sposób oddziaływania sił zewnętrznych na wewnętrzny obszar przedsiębiorstwa. Kryzys makroekonomiczny wpłynął na relacje przedsiębiorstwa z dostawcami, odbiorcami, instytucjami finansowymi i publicznoprawnymi, a nawet z konkurencją. Im wyższa pozytywna korelacja między stopniem wrażliwości działalności przedsiębiorstwa na sytuację gospodarczą i kryzysem ekonomicznym, tym większa konieczność wdrożenia w przedsiębiorstwie narzędzi zarządzania ukierunkowanych na osiągnięcie kształtowanych przez kryzys celów. Kluczowymi celami zarządzania finansowego większości przedsiębiorstw stało się utrzymanie dodatniego wyniku finansowego lub dodatniego wyniku na innym poziomie sprawozdania z zysków i strat, utrzymanie finansowania, a także kształtowanie udzielonych i otrzymanych kredytów kupieckich na poziomie zapewniającym dodatni kapitał obrotowy netto. Wynik finansowy, a także wyniki działalności operacyjnej i gospodarczej zależą od stopnia realizowanej marży oraz poziomu kosztów stałych przedsiębiorstwa. Na utrzymanie finansowania dłużnego wpływają, między innymi, osiągane wyniki bieżące oraz prognozowane, a także struktura kapitałowa przedsiębiorstwa. Brak dostępu do kapitału, jednego z trzech czynników niezbędnych do gospodarowania, stwarza ryzyko braku kontynuacji funkcjonowania. Dlatego też podmioty gospodarujące, prowadząc grę o dostęp do trudno osiągalnego kapitału, kształtują między innymi kredyty kupieckie, politykę cenową oraz strukturę i poziom poszczególnych pozycji kosztowych. Wiedza, na podstawie której podejmowane są decyzje, nie wynika wyłącznie z doświadczenia właścicieli i kierownictwa, ale oparta jest na danych analitycznych, pochodzących z zaprojektowanego systemu controllingu i zarządzania finansami. Z uwagi na dynamiczne otoczenie makroekonomiczne wewnętrzne decyzje przedsiębiorstwa powinny być zbieżne z sytuacją gospodarczą, a także – przez analizy wrażliwości – spójne ze zmianami otoczenia. Decyzje powinny przewidywać także wpływ skutków zmian gospodarczych na finanse przedsiębiorstwa.