BPMN – podejście zaawansowane: rozszerzenie zagadnienia czynności i ich rozwinięcie

W poprzednim artykule z serii BPMN – podejście zaawansowane omówiono dość szczegółowo parametry konfiguracyjne czynności, które dostępne są przy tworzeniu symulacji procesu biznesowego w narzędziu iGrafx. W tym artykule omówione zostaną zaawansowane parametry czynności, pozwalające na maksymalne zbliżenie wyników symulacji do rzeczywistych przebiegów procesu. Pamiętać przy tym należy, że w dalszym ciągu omawiany jest model, czyli pewne odzwierciedlenie rzeczywistości.

Zaawansowane możliwości parametryzacji czynności

Czynność w BPMN reprezentuje zużycie zasobów, co w symulacji procesu biznesowego oznacza wykorzystanie czasu, personelu, wyposażenia lub innych cech zapisanych w czynności, które powodują, iż podczas przepływu żetonu i wykonaniu pracy raport analityczny przebiegu procesu wypełnia się danymi na temat kosztów biznesowych.

Wykorzystanie zasobów jest związane z kierunkiem przepływu żetonu oraz czynnościami, do których trafi oraz przez które z sukcesem przejdzie. Kluczowym pytaniem, które stawia wielu początkujących analityków procesów biznesowych, jest kwestia dotycząca tego, co decyduje o fakcie kierunku przepływu żetonu i wykonania konkretnej pracy. Odpowiedź na to pytanie może być udzielona na dwóch płaszczyznach.

W celu ich opisania na Rysunku 1 przedstawiono model procesu biznesowego, który dotyczy możliwego scenariusza zakupu akcji na rynku giełdowym.

Model zakłada, że klient chce nabyć pewną liczbę akcji, co poprzedzane jest weryfikacją ceny transakcyjnej. Jeżeli cena jest akceptowalna, to klient przygotowuje zlecenie zakupu akcji i wysyła je do biura maklerskiego, w przeciwnym przypadku proces się kończy. W momencie dotarcia zlecenia do biura maklerskiego jego pracownik weryfikuje, czy dane zlecenie może być wykonane (prawo popytu i podaży). Jeżeli można wykonać transakcję, to biuro przygotowuje ją i przesyła informację do klienta. Jeżeli akcji nie da się zakupić, w takim przypadku biuro wysyła stosowną wiadomość (Rysunek 1).

Ze względu na możliwość symulacji tego procesu kluczowe będzie w nim po pierwsze zachowanie bramek: „czy kupować” oraz „czy wykonano zlecenie”, jak też komunikatów: do biura maklerskiego i z biura maklerskiego.

Wykorzystanie rozkładu prawdopodobieństwa

naturalnym sposobem konfiguracji bramek logicznych jest wykorzystanie rozkładu prawdopodobieństwa, co oznacza przypisanie do każdego wyjścia bramki procentowej wartości, która określa możliwość przepływu przez nie żetonu. Sytuację tę można porównać do klasycznego zadania z rachunku prawdopodobieństwa, gdzie bada się możliwość wyrzucenia konkretnej wartości oczek przy pomocy sześciennej kostki do gry. W rzeczywistości biznesowej potencjalne wartości rozkładu wylicza się matematycznie na podstawie dużej próby badawczej – np. karta przebiegu procesu dla jednego tysiąca powtórzeń. Taka sytuacja powoduje, że funkcjonowanie danej bramki zbliża się do rzeczywistości.

Definiowanie prawdopodobieństw bramki logicznej przedstawiono na Rysunku 2.

Zgodnie z oknem konfiguracyjnym przedstawionym na Rysunku 2 w badanym przypadku na każde 100 wykonań procesu 22 wykonania będą miały wartość „Nie”, a 78 wykonań będzie miało wartość „Tak”.

Atrybut jako nośnik danych symulacji

Bardziej zaawansowanym podejściem, które wymaga zastosowania skomplikowanych funkcjonalności dostępnych w iGrafx, jest wykorzystanie atrybutu jako nośnika danych niezbędnych do wykonania symulacji. W takim przypadku pierwszym krokiem działania jest kompleksowa identyfikacja modelowanego procesu. Kolejnym krokiem jest definiowanie atrybutów.