Sprzedaż wierzytelności w ramach umowy faktoringu – koszty podatkowe i ewidencja

Czy faktoring skutkuje powstawaniem u faktoranta przychodów

W interpretacji MF w pierwszej kolejności rozstrzygnęło wątpliwości co do tego, czy zbycie przez podatnika (faktoranta) na rzecz faktora wierzytelności wynikającej z dokonanej wcześniej przez niego na rzecz podmiotu trzeciego (dłużnika) sprzedaży towarów lub usług skutkuje powstaniem u tego podatnika przychodu (oraz kosztów uzyskania przychodu).

Zdaniem MF tak właśnie jest, gdyż odpłatne zbycie przez podatnika podatku dochodowego wierzytelności wynikającej z dokonanej wcześniej przez takiego podatnika na rzecz podmiotu trzeciego (dłużnika) sprzedaży towarów lub usług stanowi odrębną od wcześniejszej sprzedaży towarów lub usług operację gospodarczą.

Przykład 1.

Podatnik zbył w ramach faktoringu wierzytelność o wartości nominalnej 12 300 zł za 12 000 zł. Zgodnie z omawianą interpretacją podatnik uzyskał z tego tytułu podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym przychód w wysokości 12 000 zł i prawo do wykazania kosztów podatkowych w wysokości 12 300 zł.

Jak prawidłowo ustalać koszty ze zbycia wierzytelności w ramach faktoringu

W dalszej części interpretacji MF wskazało prawidłowy sposób ustalania kosztu uzyskania przychodu powstającego na odpłatnym zbyciu wierzytelności w ramach umowy faktoringu. Konieczność ta wynikała z rozbieżności w wyjaśnieniach organów podatkowych dotyczących stosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 39 updop i art. 23 ust. 1 pkt 34 updof. Zgodnie z tymi przepisami:

§ nie stanowią kosztu uzyskania przychodu straty z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio zostały zarachowane jako przychód należny – do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny.

Na podstawie tego przepisu część organów podatkowych przyjmowała, że strata ze sprzedaży wierzytelności może być zaliczona do kosztów podatkowych tylko do wysokości zarachowanego uprzednio przychodu należnego. W konsekwencji takie organy podatkowe przyjmowały, że kosztem uzyskania przychodu przy zbyciu wierzytelności może być tylko jej wartość netto, bez kwoty podatku VAT.

W interpretacji ogólnej MF zajęło w tej kwestii korzystne dla podatników stanowisko. Zgodnie z nim kosztu podatkowego nie stanowi jedynie strata, jaka może powstać w związku z transakcją zbycia wierzytelności. Strata ta jest rozumiana jako różnica pomiędzy wartością „brutto” wierzytelności a kwotą przychodu z tytułu zbycia (cesji) tej wierzytelności. Tym samym sprzedając wierzytelność faktorowi za 100% jej wartości nominalnej brutto, rozpoznajemy koszt w wysokości brutto wartości nominalnej zbywanej wierzytelności, co powoduje, że uzyskany z tego tytułu przychód jest równy kosztowi uzyskania tego przychodu. Jak stwierdzono w interpretacji:

MF

(...) faktorant – dokonując zbycia takiej wierzytelności na rzecz faktora za 100% jej wartości nominalnej brutto – do swoich kosztów uzyskania przychodów zaliczyć mógł będzie wartość zbywanej wierzytelności pieniężnej w jej pełnej kwocie uwzględniającej podatek od towarów i usług, ponieważ limit z art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT dotyczy stricte straty, która może być kosztem podatkowym do wysokości nieprzekraczającej jednak wartości uprzednio rozpoznanego przychodu należnego w kwocie netto.

Tym samym MF uznaje za prawidłowe rozpoznawanie kosztu podatkowego w wartości brutto zbywanej w ramach faktoringu wierzytelności, jeżeli wierzytelność jest zbywana przez faktoranta za 100% jej wartości nominalnej brutto.