Co nowego w podatkach? Przegląd zmian 2024/2025
Rok 2024 przyniósł kilka mało istotnych zmian w systemie podatkowym. Zmiana władzy w ubiegłym roku spowodowała, że nowy rząd nie zdążył wprowadzić zapowiadanych zmian podatkowych, w szczególności zmian w składce zdrowotnej, na którą czekało miliony przedsiębiorców oraz nie podwyższono też kwoty wolnej do 60 tys. zł mimo obietnic wyborczych. W 2024 r. pojawiło się wiele interpretacji podatkowych w zakresie Estońskiego CIT-u oraz fundacji rodzinnej – czyli nowych „tworów” w polskim prawie, które to orzecznictwo miało rozwiać wątpliwości interpretacyjne. Co z kolei czeka nas w 2025 rr. w podatkach? Kilka istotnych aspektów zasługuje na szerszy opis.
Zmiany w podatkach w 2024 r. – podsumowanie
Podatek minimalny
1 stycznia 2024 r., po dwóch latach odraczania przepisów wprowadzonych przez Polski Ład, w końcu zaczęły obowiązywać przepisy dotyczące tzw. podatku minimalnego.
Podatek minimalny dotyczy spółek będących podatnikami CIT oraz podatkowych grup kapitałowych, które w roku podatkowym:
- poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych albo
- osiągnęły udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 2%.
Podatek ten wynosi 10% podstawy opodatkowania (minimalny podatek dochodowy). Przedsiębiorcy spełniający powyższe kryteria, zapłacą go po raz pierwszy w 2025 r.
Podatek minimalny jest zaprzeczeniem podatku dochodowego i całej konstrukcji podatku CIT. Dotychczas bowiem przedsiębiorcy płacili podatek od dochodu. Podatek minimalny to podatek od straty. Czyli przedsiębiorca ponosi stratę podatkową, a i tak musi zapłacić CIT.
Na szczęście podstawa opodatkowania w podatku minimalnym jest skonstruowana w taki sposób, że dotyczyć będzie w praktyce nielicznych przedsiębiorców, w tym holdingów.
Podstawa opodatkowania w podatku minimalnym to suma:
- 1,5% wartości przychodów ze źródła „operacyjnego” (inne niż z zyski kapitałowe)
- poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych: kosztów finansowania dłużnego w części przekraczającej 30% „podatkowej EBIDTA”
- kosztów usług niematerialnych, poniesionych bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych lub podmiotów z „rajów podatkowych” o wartości przekraczających 3 mln zł lub 5% „podatkowej” kwoty EBITDA.
Opłata od opakowań z tworzyw sztucznych
Od 1 stycznia 2024 r. zaczęła także obowiązywać nowa opłata związana z jednorazowymi produktami z tworzyw sztucznych. Wprowadzony podatek był kolejnym krokiem rządu mającym na celu ograniczenie negatywnego wpływu odpadów na środowisko. W założeniu miał przyczynić się do stosowania produktów wielorazowego użytku oraz zmniejszenia ilości odpadów plastikowych. Podatek jest pobierany od konsumentów.
Wyższa stawka PCC
W 2024 r. wprowadzono także zmiany w podatku PCC, uderzającą bezpośrednio w inwestorów. Podwyższono bowiem stawkę podatku od czynności cywilnoprawnych z 2% do 6%. Nowa stawka ma zastosowanie w sytuacji, gdy nabywca dokonuje zakupu co najmniej sześciu lokali mieszkalnych będących odrębnymi nieruchomościami w jednym lub kilku budynkach zlokalizowanych na tej samej nieruchomości gruntowej. Co istotne, obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje niezależnie od konieczności zapłaty podatku VAT, a to skutkuje podwójnym opodatkowaniem transakcji.
KSEF
Zgodnie z ustawą z dnia 9 maja 2024 r. zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw termin wprowadzenia obowiązkowego systemu KSeF został po raz kolejny odroczony. Na ten moment korzystanie z systemu jest nieobligatoryjne.
Stosowanie e-faktur oznacza konieczność korzystania z rządowego Krajowego Systemu e-Faktur KSeF który umożliwia wystawianie i udostępnianie faktur ustrukturyzowanych. Warto wspomnieć, że system ten ma szereg korzyści dla podatników, do których należą m.in. szybsze zwroty VAT, uproszczenie wypełniania deklaracji, przechowywanie i archiwizacja faktur czy automatyzacja procesów księgowych. Dopiero od 1 lutego 2026 r. z KSEF obowiązkowo będą musieli korzystać czynni podatnicy VAT, których sprzedaż roczna przekracza 200 mln zł, natomiast od 1 kwietnia 2026 r. KSEF będzie obligatoryjny dla wszystkich podatników (zarówno czynnych, jak i zwolnionych podmiotowo oraz przedmiotowo z VAT).
Wakacje składkowe
Ostatnia zmiana to tzw. wakacje składkowe – od 1 listopada 2024 r. przedsiębiorcy mają możliwość ubiegania się o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne. Zwolnienie to jest dobrowolne i dotyczy jednego, wybranego przez przedsiębiorcę miesiąca w danym roku kalendarzowym. Wakacje nie obejmują składki zdrowotnej i dotyczą wyłącznie własnego ubezpieczenia przedsiębiorcy, a nie zatrudnionych pracowników.
Najważniejsze orzecznictwo podatkowe z 2024 r. – przegląd
Estoński CIT – ukryte zyski i wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą
Od początku obowiązywania przepisów dotyczących estońskiego CIT podatnicy i organy podatkowe toczą spór o to, jakie tytułu / świadczenia dla wspólników spółek na estońskim CIT, stanowią ukryte zyski, opodatkowane ryczałtem.
Jedną z wątpliwości jest to, czy czynsz najmu otrzymywany przez wspólnika od spółki za wynajem składników majątkowych na jej rzecz stanowi ukryty zysk.
W jednej z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS 11 czerwca 2024 r. stanął na stanowisku, że czynsz najmu płacony przez spółkę wspólnikom jest ukrytym zyskiem (sygn. 0111-KDIB1-1.4010.152.2024.2.RH). Wskazał przy tym, że zamiast wynajmować lub wydzierżawiać spółce składniki swojego majątku, wspólnicy powinni zadbać o wyposażenie jej w aktywa niezbędne do prowadzenia przez nią działalności.
W obrocie prawnym jest jednak wiele interpretacji podatkowych, gdzie Dyrektor KIS twierdzi, że czynsz najmu nie stanowi ukrytego zysku. Z uwagi na duże rozbieżności stanowiska organów podatkowych podatnik w swojej sprawie powinien każdorazowo wystąpić o własną interpretację indywidualną.
Kolejnym sporem także związanym z estońskim CIT są wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą – jakie tytułu temu podlegają i czym są takie wydatki – tego przepisy nie wskazują.
W interpretacji indywidualnej z 5 listopada 2024 r. (sygn.0111-KDIB2-1.4010.458.2024.2.AJ) dyrektor KIS stwierdził, że odszkodowanie wypłacone kontrahentowi za skradziony towar jest wydatkiem związanym z działalnością gospodarczą. Co za tym idzie, nie jest opodatkowany ryczałtem od dochodów spółek. Interpretacja ta została wydana na wniosek spółki transportowej, która wybrała estoński CIT. W trakcie transportu towar został skradziony, co zostało potwierdzone protokołem policyjnym. Kontrahent wystawił notę z tytułu odszkodowania, a po jej opłaceniu spółka wystąpiła do ubezpieczyciela i otrzymała zwrot.
Przekształcenie a status podatnika na Estońskim CIT
Od 2024 r. obserwować możemy konsekwentną zmianę stanowiska organów podatkowych w zakresie tego, czy podatnik prowadzący np. jednoosobową działalność gospodarczą i przekształcający się w spółkę z o.o. ma status nowego podatnika czy kontynuującego działalność. Ma to istotne znaczenie, ponieważ podatnik rozpoczynający działalność może na Estońskim CIT korzystać z uproszczenia w zakresie zatrudnienia oraz stosować niższą stawkę CIT.
Jeszcze w 2023 r. fiskus wskazywał, że spółka z o.o. utworzona w wyniku przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej nie powinna być traktowana jako podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą. Teraz potwierdził to wiceminister finansów w odpowiedzi na interpelację poselską z dnia 5 listopada 2024 r., stwierdzając, że spółka z o.o. powstała z przekształcenia JDG nie może być uznana za podatnika rozpoczynającego działalność gospodarczą dla celów ryczałtu od dochodów spółek. Orzecznictwo sądów w tej sprawie nie jest jednolite, ale dominują w nim rozstrzygnięcia na niekorzyść podatników (przykładem mogą być np. prawomocny wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego w Łodzi (sygn. akt I SA/Łd 138/24) czy w Kielcach (I SA/Ke 49/24).
Fundacja rodzinna
Fundacja rodzinna, która jako osoba prawna jest podatnikiem CIT, lecz co do zasady jest zwolniona podmiotowo z opodatkowania (art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT).
W art. 5 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej został zawarty katalog rodzajów dozwolonej działalności gospodarczej fundacji rodzinnej, gdzie wskazano m.in. na przystępowanie do spółek handlowych oraz uczestnictwo w tych spółkach.
Zgodnie ze stanowiskiem zaprezentowanym w interpretacji indywidualnej z 6 maja 2024 r., nr 0114-KDIP2-1.4010.152.2024.2.KW, wniesienie do fundacji rodzinnej udziałów (akcji) w spółkach handlowych na pokrycie funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej albo też ich przeniesienie w drodze darowizny jest zwolnione podmiotowo z CIT.
Co nas czeka w 2025 r. – zapowiedź zmian podatkowych
-
Globalny podatek minimalny (Pillar II)
Zgodnie z ustawą z dnia 6 listopada 2024 r. o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych od 1 stycznia 2025 r. wejdą w życie zapowiadane od dawna zmiany dotyczące podatników CIT, będących największymi międzynarodowymi grupami kapitałowymi (przychody roczne min. 750 mln euro na poziomie skonsolidowanym).
Wprowadzony zostanie podatek minimalny liczony jako różnica pomiędzy efektywnie zapłaconym podatkiem dochodowym w danej jurysdykcji a podatkiem obliczonym przy zastosowaniu stawki 15% – niezależnie od tego, w którym kraju grupa wypracowuje zysk.
Warto dodać, że w Polsce od początku roku 2024 funkcjonuje już wskazany podatek minimalny, obejmujący krajowych podatników CIT – wszystkich, a nie tylko największych podatników.
- Kasowy PIT
Zmiana, którą należy ocenić jako bardzo korzystną dla małych firm, jest wprowadzenie nowej metody rozliczania przychodów i kosztów uzyskania przychodów – tzw. kasowego PIT.
Od 1 stycznia 2025 r. przedsiębiorcy (podatnicy PIT) będą mogli rozpoznać przychód podatkowy dopiero po faktycznym otrzymaniu zapłaty od kontrahenta. Dzięki temu przedsiębiorcy rozliczą przychody w momencie, gdy otrzymują zapłatę, a nie w momencie wystawienia faktury, co daje im większą elastyczność w zarządzaniu płynnością finansową.
Kasowy PIT będzie rozwiązaniem dobrowolnym. Będą mogli z niego skorzystać przedsiębiorcy, których przychody nie przekraczają 1 mln zł. Ponadto, możliwość skorzystania z tej metody dostępna będzie dla osób, które prowadzą działalność gospodarczą samodzielnie (a więc nie w formie spółek, np. cywilnej czy jawnej). Obecnie wszyscy przedsiębiorcy muszą wpłacać podatek niezależnie od tego, czy zapłata od kontrahenta już nastąpiła.
- Zmiany w składce zdrowotnej
Wyczekiwane zmiany w składce zdrowotnej nadal nie będą radykalne w 2025 r. W przyszłym roku faktycznie nastąpi obniżka składki zdrowotnej, ale będzie ona symboliczna – 100 zł mniej zapłacą najmniejsi przedsiębiorcy, tacy których dochód miesięczny jest niższym niż minimalna krajowa.
Rada Ministrów przyjęła autopoprawkę do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (druk nr 764). Zgodnie z nowymi rozwiązaniami wprowadzone zostaną zmiany, które spowodują, że przychody ze sprzedaży środków trwałych (takich jak nieruchomości) nie będą uwzględniane w podstawie naliczania składki zdrowotnej. Dodatkowo, autopoprawka zakłada obniżenie minimalnej podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla przedsiębiorców od 2025 r., do poziomu 75% minimalnego wynagrodzenia. Nowe przepisy obejmą osoby rozliczające się na zasadzie skali podatkowej oraz podatkiem liniowym, a także tych, którzy stosują opodatkowanie w formie karty podatkowej.
- Zmiany w JPK_CIT
Od 2025 r. wprowadzony zostanie nowy obowiązek dla podatników CIT (obejmie więc m.in. spółki akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością, komandytowe, komandytowo-akcyjne, niektóre spółki jawne, a także fundacje i stowarzyszenia). Na początku dotyczyć będzie głównie największych firm, które będą zobowiązane do przesyłania tzw. plików JPK_CIT do organów skarbowych. W praktyce chodzi o dwie struktury: JPK_KR_PD (Jednolity Plik Kontrolny Księgi Rachunkowe Podatek Dochodowy) oraz JPK_ST_KR (Jednolity Plik Kontrolny Środki Trwałe). Podatnicy CIT będą zobowiązani do ich wysyłania do fiskusa raz w roku.
Podsumowując, podobnie jak w 2024 r., zmiany podatkowe w 2025 r. nie będą radykalne. Zarówno obowiązkowy KSEF, jak i zmiany w składce zdrowotnej (podobno istotne) mają nastąpić dopiero w 2026 r.
