Planowanie scenariuszowe
Planowanie scenariuszowe to jedna z heurystycznych metod podejmowania decyzji – oto definicja, jaką podaje internetowe źródło wszechwiedzy, czyli Wikipedia. Pojawia się jednak pytanie, czy tak obszerną dziedzinę nauki o zarządzaniu przedsięwzięciami można i w ogóle wypada skwitować w tak skondensowany sposób?
Wydaje się, że w takich czasach jak kilka minionych lat, odciskających piętno niepokoju na globalnej osi czasu, warto bliżej przyjrzeć się temu zagadnieniu.
Nie tylko przecież czynniki geopolityczne, w rodzaju ostatnich wydarzeń u naszego wschodniego sąsiada, mnożą możliwe scenariusze rozwoju sytuacji. Również bardziej odległe zawirowania społeczne, nazwane dość poetycko islamską wiosną ludów, stwarzają trudne do przewidzenia scenariusze. Realny wpływ na zmienność środowiska mają także niezależne od człowieka kaprysy natury. Prognoza erupcji islandzkiego wulkanu okazała się przecież równie trudna jak wypowiedzenie jego nazwy.
Także czynniki ekonomiczne, wskutek których upada Lehman Brothers i inni tak zwani „too big to fail”, w oczywisty sposób wymuszają konieczność dostosowania się do nadchodzących zmian.
Jakie jeszcze niespodzianki zostaną zapisane na kartach najbliższej historii, nie sposób przewidzieć. Można natomiast przygotować się i opracować wiele skutecznych posunięć, na wypadek gdyby los znów powiedział „sprawdzam”.
Jedną z metod skutecznego niwelowania kłód rzucanych pod nogi zarządzającym jest właśnie planowanie scenariuszowe. To takie podejście do managementu, którego kamieniem węgielnym jest założenie, że przyszłości nie da się przewidzieć. Dlatego warto nakreślić różne możliwe warianty rozwoju sytuacji i dla każdego z nich opracować dedykowany mu sposób działania, na wypadek gdyby konkretny wariant zaczął się realizować. Przewaga takiego modelu zarządzania nad pozostałymi, być może sprawdzającymi się w spokojniejszych czasach, jest jednak niedoceniana.
Charakterystyczne dla planowania scenariuszowego jest to, że wybiera się najbardziej prawdopodobny wariant działania. Gdyby jednak ten miał się nie sprawdzić, w odwodzie czeka przygotowane wcześniej rozwiązanie alternatywne. Dzięki jego natychmiastowej dostępności można działać błyskawicznie. Taka reakcja pozwala często zaoszczędzić czas, a co za tym idzie – pieniądze.
Metoda planowania scenariuszowego polega zatem na tworzeniu w wyobraźni zarządzających alternatywnych opisów przyszłości. Dzięki temu w kuluarach ich umysłów prowadzone są niezwykle kreatywne dyskusje lotnej fantazji ze zdyscyplinowaną wiedzą. Owocem takich spotkań mogą być rozwiązania zapewniające przewagę nad konkurencją, która działa w sposób schematyczny.
Myślenie z gatunku „outside the box” pozwala przetrwać, a nawet rozwijać się w trudnych czasach. Świetnym przykładem jest historia jednego z protoplastów podejścia scenariuszowego – koncernu naftowego Royal Dutch Shell. Jakkolwiek wspomnianą metodę powołano do życia w czasach zimnej wojny, to faktyczny jej rozwój przypisać wypada powołanej przez petrofirmę i Uniwersytet Stanforda komórce planowania strategicznego. Owocem prac jednostki kierowanej przez Pierre’a Wacka było stworzenie wielu planów na wypadek pogłębiania się kryzysu naftowego lat 70. oraz ewentualnego rozpadu Związku Radzieckiego. Koncern w swoich działaniach był bezwzględny dla obowiązujących schematów. Dzięki temu nie tylko utrzymał się na powierzchni, ale też znacznie wyprzedził konkurencję.
