Optymalne sposoby wypłaty wynagrodzenia dla właścicieli i członków zarządu spółek - aspekty podatkowo-zusowskie

W skrajnych przypadkach urząd skarbowy lub ZUS mogą uznać, że dana podstawa prawna do wypłaty wynagrodzenia ma charakter sztuczny i pozorny. W takim wypadku następuje reklasyfikacja sposobu wypłaty wynagrodzenia i zaklasyfikowanie go do innego, np. do stosunku pracy. Spowoduje to obowiązek uregulowania zaległych składek ZUS przez spółkę jako pracodawcę i samego wspólnika spółki jako pracownika. Dlatego też wybierając dany sposób wypłaty wynagrodzenia ze spółki, bardzo ważne jest postępowanie zgodnie z przepisami i ułożenie stosunku prawnego pomiędzy właścicielem spółki a tą spółką zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Wynagrodzenie dla wspólnika z art. 176 KSH

W kontekście Polskiego Ładu wśród właścicieli spółek kapitałowych bardzo popularna stała się wypłata wynagrodzenia dla wspólnika na podstawie art. 176 Kodeksu spółek handlowych za tzw. powtarzające się świadczenia niepieniężne.

Popularność tego rozwiązania wzięła się stąd, że w ramach Polskiego Ładu wprowadzono obowiązkową składkę zdrowotną dla członków zarządu w wysokość 9% podstawy wymiaru. W ten sposób wypłata wynagrodzenia dla członka zarządu stała się droższa pod kątem podatkowo-zusowskim i wynosiła na początku roku 17% podatku (dla I progu podatkowego; obecnie 12%) oraz dodatkowo 9% składki zdrowotnej.

Wspólnicy pobierający wynagrodzenie na podstawie art. 176 KSH nie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu. Płacą wyłącznie podatek dochodowy PIT, który obecnie wynosi 12% (dla I progu podatkowego). Dodatkowo mogą oni korzystać z kwoty wolnej do 30 tys. zł rocznie. Powoduje to, że przy wypłacie wynagrodzenia brutto do 120 tys. rocznie efektywne opodatkowanie jest bardzo niskie – wynosi 9%. Wypłata wynagrodzenia brutto powyżej 120 tys. zł rocznie spowoduje, że ta forma wypłaty nie będzie optymalna, ponieważ nadwyżka ponad 120 tys. zł będzie opodatkowana stawką 32%.

Przy wypłacie wynagrodzenia dla wspólnika na podstawie art. 176 KSH bardzo ważne jest spełnienie warunków wynikających z tego przepisu. Jeżeli bowiem organ dokona reklasyfikacji takiego wynagrodzenia i uzna, że nie spełnia ono wymogów z KSH, to będzie się to wiązało z dopłatą podatku przez wspólnika (np. organ uzna, że wypłata ta to ukryta dywidenda opodatkowania 19% PIT) i/lub z dopłatą składek ZUS, w tym zdrowotnej, np. gdy organ lub ZUS uznają, że wynagrodzenie wspólnika stanowi wynagrodzenie ze stosunku pracy.

Warunki wypłaty wynagrodzenia za powtarzające się świadczenia niepieniężne są następujące:

1. Umowa spółki musi przewidywać wypłatę wynagrodzenia dla wspólnika w tej formie (rodzaj świadczeń i sposób ustalania wynagrodzenia) – jeżeli umowa spółki nie zawiera takich zapisów, należy ją zmienić w formie notarialnej. Zmiana poprzez system S24 jest tutaj niemożliwa.
2. Trzeba pamiętać, że obowiązek świadczeń wspólnika na rzecz spółki i pobór z tego tytułu wynagrodzenia obciąża konkretne udziały. Dlatego jeżeli zostaną one sprzedane przez wspólnika, to automatycznie obowiązek świadczeń na rzecz spółki przejdzie na nowego wspólnika.
3. Aspekt najważniejszy to rodzaj świadczeń:
   1. muszą być one powtarzalne, a nie jednorazowe – np. raz na dwa tygodnie, raz w miesiącu, raz na kwartał, w niektóre dni itd. Powtarzalne nie będą świadczenia polegające na np. prowadzeniu profilu spółki w social mediach, ale przygotowanie czterech postów miesięcznie; nie będzie to prowadzenie kadr i płac, ale np. przygotowanie w spółce dokumentacji kadrowo-płacowej raz na miesiąc;
   2. nie może być to wypłata za pełnienie określonej funkcji – np. funkcji księgowego, funkcji dyrektora sprzedaży itd.;
   3. nie może to być wypłata za wynajem lokalu czy samochodu spółce;
   4. zalecam unikać wypłaty wynagrodzenia za czynności zarządzania spółką – co do zasady zarządzanie spółką i jej reprezentowanie to obowiązki członka zarządu, a nie wspólnika i to członek zarządu powinien otrzymywać wynagrodzenie za zarządzenia, a nie wspólnik.