Ceny transferowe w praktyce

Usługi w zakresie cen transferowych mają na celu wyeliminowanie lub maksymalne ograniczenie wszelkich ryzyk podatkowych, które związane są z transakcjami realizowanymi pomiędzy podmiotami powiązanymi.

W niektórych przypadkach mechanizmy cen transferowych mogą być wykorzystywane do przesuwania dochodu w ramach grupy kapitałowej pomiędzy różnymi krajami, w tym do krajów korzystniejszych podatkowo. W rezultacie takiego działania dochód może nie zostać opodatkowany tam, gdzie został faktycznie wygenerowany. Stąd powstała konieczność uregulowania w ustawach podatkowych mechanizmów, które zapewnią proporcjonalne opodatkowanie dochodu i pozwolą zapobiec nadużywaniu cen transferowych do przesuwania dochodów pomiędzy podmiotami powiązanymi. Dla istotnych transakcji kontrolowanych podatnicy powinni sporządzać dokumentację podatkową (dokumentacja cen transferowych) zawierającą szczegółowe informacje nt. warunków tych transakcji oraz sposobu ustalania cen transferowych (wraz z analizami danych rynkowych).

Podatnicy zobowiązani są do składania rocznych raportów TPR zawierających szczegółowe dane nt. poszczególnych transakcji kontrolowanych (w tym dane nt. cen transferowych w porównaniu do danych rynkowych) oraz oświadczenie, że ceny transferowe w transakcjach kontrolowanych zostały ustalone na warunkach rynkowych.

W dobie zintensyfikowanej globalizacji gospodarczej zagadnienia związane z cenami transferowymi zyskują na znaczeniu, a przepływy pomiędzy podmiotami powiązanymi stały się obszarem szczególnego zainteresowania organów podatkowych, m.in. z uwagi na ryzyko wykorzystania transakcji wewnątrzgrupowych do transferowania zysków, potencjalnie skutkującego zmniejszeniem podstawy opodatkowania w kraju ich powstawania. Ceny transferowe są jednym z najistotniejszych zagadnień w obszarze międzynarodowego prawa podatkowego.

Podmioty powiązane – definicja

Ceny transferowe dotyczą podmiotów ze sobą powiązanych, a szczegółowa definicja została zawarta w art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT). W myśl tego przepisu podmioty powiązane to:

• podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
• podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:

– ten sam inny podmiot lub

– małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub

• spółkę niebędącą osobą prawną i jej wspólnika, lub
• spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1, i jej komplementariusza, lub
• spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1a, i jej wspólnika, lub
• podatnika i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej – spółkę kapitałową wchodzącą w jej skład i jej zagraniczny zakład;

Przez wywieranie znaczącego wpływu, o którym mowa powyżej, rozumie się:

1. posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:
   • udziałów w kapitale lub
   • praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
   • udziałów lub praw do udziału w zyskach, stratach, lub majątku, lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub
2. faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
3. pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.

Pełna definicja wywierania znaczącego wpływu została zawarta w art. 11a ust. 2 ustawy o CIT. Warto zwrócić uwagę, że jest ona bardzo szeroka i obejmuje także np. faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez dany podmiot (czyli np. w spółce kapitałowej bez konieczności pełnienia funkcji w jej organach bądź posiadania w niej udziałów). W praktyce, mówiąc o podmiotach powiązanych, często określamy w ten sposób spółki (lub zakłady zagraniczne) przynależące do jednej grupy kapitałowej.

Dokumentacja cen transferowych

Określenie obowiązku dokumentacyjnego zależy od zaistnienia jednocześnie dwóch czynników:

• spełnienia przez podatników definicji podmiotów powiązanych;
• przeprowadzania transakcji kontrolowanej przekraczającej określone progi dokumentacyjne.

Zgodnie z zaleceniami OECD (OECD Guidelines for Multinational Corporation and Tax Administrations) została wdrożona tzw. trójstopniowa dokumentacja cen transferowych, która składa się z następujących elementów:

1. lokalna dokumentacja cen transferowych (local file),
2. informację o cenach transferowych (TPR)
3. grupowa dokumentacja cen transferowych (master file),
4. raportowanie według krajów (CbC).

Lokalna dokumentacja cen transferowych, czyli local file – ma na celu wykazanie, że ceny transferowe ustalone zostały na warunkach rynkowych. W dokumentacji tej podatnicy są obowiązani do przedstawienia transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi, w szczególności ich przedmiot i przebieg, rolę stron transakcji oraz sposobu kalkulacji i weryfikacji cen transferowych. Obowiązkiem sporządzenia dokumentacji cen transferowych dla transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi objęci są podatnicy, u których takie transakcje o charakterze jednorodnym przekraczają roczną wartość 2 mln zł lub 10 mln zł – w zależności od typu transakcji.

Celem ustalenia, czy dany podmiot ma obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, należy zweryfikować wartość realizowanej transakcji w danym roku podatkowym. Local file należy sporządzać dla transakcji o charakterze jednorodnym, której wartość przekracza w roku podatkowym określone poniżej progi dokumentacyjne:

• 10 mln PLN – w przypadku transakcji towarowej;
• 10 mln PLN – w przypadku transakcji finansowej;
• 2 mln PLN – w przypadku transakcji usługowej;
• 2 mln PLN – w przypadku innej transakcji niż określone powyżej.