Analiza rentowności projektów IT

Obecnie coraz powszechniejsze jest przekonanie, że pomiar osiągnięć powinien obejmować nie tylko aspekty finansowe, ale również niefinansowe, czyli jakościowe, takie jak zadowolenie klientów, lojalność, elastyczność działania, innowacyjność, rozwój kompetencji pracowników. Niezbędne jest także skupienie uwagi na pomiarze przedsięwzięć w perspektywach wewnętrznej i zewnętrznej, porównywanie bieżących wyników z tymi osiągniętymi w poprzednich okresach oraz porównywanie się z konkurencją lub liderami w danym obszarze.

Propozycja nowej formuły oceny projektów inwestycyjnych będzie zbudowana na dwóch głównych filarach:

1. Ocena finansowa, wykorzystanie dyskontowych metod oceny.
2. Ocena niefinansowa, wykorzystanie Strategicznej Karty Wyników.

Kryteria finansowe od zawsze stanowią istotny element przy ocenie projektów inwestycyjnych, gdyż pozwalają na podstawie skwantyfikowanych danych porównać różne przedsięwzięcia i wybrać te, które przynoszą przedsiębiorstwu dodatkową wartość ekonomiczną i generują dodatnie przepływy pieniężne – czyli budują podstawę finansową do dalszego rozwoju organizacji. Zaletami wykorzystania mierników finansowych są: ich powszechność, możliwość porównywania (benchmarking) własnych wyników z wskaźnikami rynkowymi oraz ich stosunkowo łatwa ocena i interpretacja. Ponadto dostarczyciele kapitału (właściciele, banki, fundusze inwestycyjne, giełda) także posługują się miernikami finansowymi, dzięki którym mogą oceniać oraz wybierać, gdzie warto ulokować wolny kapitał.

Obecnie przedsiębiorstwa działają w bardzo dynamicznym świecie, w którym procesy przepływu kapitału i ludzi rotują bardzo szybko, cykl życia produktów jest coraz krótszy, a zachowania klientów nieustannie podlegają znacznym zmianom. Zmiany te są też wynikiem komercjalizacji najnowszych technologii informatycznych, gdzie dostęp do szybkiego Internetu – w tym mobilnego, wykorzystanie nowoczesnych aplikacji, upodobań i preferencji klienta zmieniają, a czasami tworzą zupełnie nowe modele biznesowe. Ten szybki postęp technologiczny w obszarze IT sprawia, że rozwiązania muszą być dostarczane w krótkim czasie (Time to Market), możliwie często i szybko zmieniane (elastyczność rozwojowa), a cykl życia rozwiązania mocno się skraca. Wdrożenie nowych produktów i usług daje chwilową przewagę, gdyż konkurencja w krótkim czasie kopiuje rozwiązanie, a przy okazji ponosi niższe koszty, oferując klientom atrakcyjniejszą ofertę.

Model współpracy pomiędzy obszarem IT a biznesem się zmienia, gdyż coraz częściej biznes wymusza, aby IT partnersko uczestniczyło w realizacji procesów biznesowych – jeden obszar nie istnieje bez drugiego i na odwrót. Współpraca tych dwóch obszarów, dynamika i multikonkurencja na rynku sprawiają, że konieczny staje się taki dobór zadań, by członkowie, tworząc zespoły, pracowali nad szybkim przygotowaniem i wdrożeniem projektu. W dzisiejszym świecie szybkość wdrożenia produktu/usługi oraz elastyczność pozwala zbudować przewagę konkurencyjną.

Finansowe metody oceny projektów IT

Finansowe metody oceny opłacalności projektów inwestycyjnych mogą być podzielone, ze względu na zmienność wartości pieniądza w czasie, na dwie grupy:

• proste metody opłacalności inwestycji,
• dyskontowe metody opłacalności inwestycji.

Proste metody opłacalności inwestycji nie uwzględniają zmienności pieniądza w czasie, w związku z czym nie stosuje się dyskontowania przepływów pieniężnych netto. Wyniki, które otrzymujemy przy wykorzystaniu tej metody, dają nam przybliżoną ocenę opłacalności projektów inwestycyjnych, dlatego nadają się głównie we wstępnej fazie oceny projektów. W praktyce do najczęściej wykorzystywanych prostych metod zaliczamy:

• stopę zwrotu,
• okres zwrotu,
• próg rentowności.

Dyskontowe metody opłacalności inwestycji eliminują podstawową wadę występującą w prostych miernikach, jaką jest nieuwzględnianie wartości czasowej pieniądza. Dokonuje się to poprzez dyskontowanie przepływów pieniężnych netto z poszczególnych lat okresu życia projektu. Dzięki wykorzystaniu tej metody osiąga się porównywalność przepływów pieniężnych z różnych okresów i możliwość ich agregacji. Osiągnięcie korzyści netto we wcześniejszym okresie przekłada się na większą wartość niż osiągnięcie korzyści w późniejszych okresach. Do najważniejszych dyskontowych metod oceny projektów inwestycyjnych zalicza się:

• wartość bieżącą netto (NPV),
• wewnętrzną stopę zwrotu (IRR).

W niniejszej pracy nie będziemy się skupiali na szczegółowym omówieniu dyskontowych metod oceny opłacalności inwestycji – na rynku jest dość dużo literatury przybliżającej zasygnalizowane wskaźniki.