Zmiany w kredytach hipotecznych - korzyści dla konsumentów i nowe obowiązki dla przedsiębiorców

Waluta kredytu hipotecznego

Od 22 lipca 2017 r. kredyt hipoteczny można uzyskać jedynie w walucie, w której klient uzyskuje większość dochodów (art. 6 ustawy). Udzielający kredytu hipotecznego w walucie obcej będzie mógł być w większości przypadków zobowiązany do jego przewalutowania na wniosek konsumenta. Wprowadzone zmiany oznaczają praktyczny koniec udzielania na szeroką skalę konsumentom popularnych niegdyś kredytów w walutach obcych (np. frankach szwajcarskich).

Zakaz sprzedaży wiązanej

Zawarcie umowy kredytu hipotecznego nie będzie mogło być uzależnione od zakupu przez konsumenta innego produktu finansowego (art. 9 ustawy). Kredytodawca może jednak nadal wymagać od konsumenta zawarcia lub posiadania umowy ubezpieczenia dotyczącej umowy o kredyt hipoteczny lub przelewu wierzytelności z tej umowy ubezpieczenia na kredytodawcę. Musi przy tym jednak poinformować konsumenta o możliwości wyboru oferty dowolnego ubezpieczyciela odpowiadającej minimalnemu zakresowi ubezpieczenia akceptowanemu przez kredytodawcę. Nie można zatem zmuszać konsumenta do zakupu konkretnego ubezpieczenia. Wyjątkiem jest oferowanie konsumentom prowadzonego bezpłatnie rachunku płatniczego lub rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego, którego jedynymi celami są:

1. gromadzenie środków finansowych przeznaczonych na spłatę kredytu hipotecznego lub
2. obsługa kredytu hipotecznego, lub
3. zapewnienie kredytodawcy dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu hipotecznego w przypadku zaległości w spłacie.

Trudniej będzie reklamować kredyty hipoteczne

Nowa ustawa wprowadza także regulacje zakazujące reklam kredytów hipotecznych, które mogłyby wprowadzać w błąd lub budzić oczekiwania dotyczące jego dostępności lub kosztu, które nie zostaną spełnione w rzeczywistości. Od 22 lipca 2017 r. banki, SKOK-i i pośrednicy będą musieli zapewnić, aby wszelkie informacje o charakterze reklamowym i marketingowym dotyczące kredytów hipotecznych były jednoznaczne, rzetelne, zrozumiałe i widoczne oraz nie wprowadzały konsumenta w błąd (art. 7 ustawy).

Czas na udzielenie i rezygnację z kredytu

Od 22 lipca 2017 r. maksymalny czas, w jakim kredytodawca może wydać decyzję kredytową, określono na 21 dni. Ponadto, jeśli bank odmówi udzielenia kredytu, będzie musiał uzasadnić swoją decyzję. Jest to korzystna dla konsumentów zmiana, bo dotychczas banki zazwyczaj nie udzielały takich informacji. Klient starający się o kredyt hipoteczny będzie zatem wiedział, z jakich powodów go nie uzyskał i co zmienić, aby poprawić swoją sytuację w oczach banku. Dzięki nowym przepisom konsumenci będą mieli 14 dni na zapoznanie się z już podpisaną umową i odstąpienie od niej, gdy dojdą do wniosku, że wolą się z niej wycofać.

Koszty wcześniejszej spłaty kredytu hipotecznego

Ustawa szczegółowo reguluje także kwestię wcześniejszej spłaty zobowiązania (rozdział 5 ustawy). Dotychczas kredytodawcy mieli w tej kwestii pełną swobodę - sami określali warunki zamknięcia kredytu hipotecznego przed czasem, co było bardzo niekorzystne dla ich klientów. Ustawa określa zaś maksymalne koszty, które może ponieść klient w takiej sytuacji, oraz limit czasu na określenie przez bank ich dokładnej kwoty (siedem dni).

Większe możliwości restrukturyzacji zadłużenia

Jeżeli konsument nie jest w stanie spłacać zobowiązań, kredytodawca ma umożliwić restrukturyzację zadłużenia, o ile jest to uzasadnione oceną sytuacji majątkowej konsumenta (zob. art. 33 ustawy). Restrukturyzacja będzie dokonywana przez: zaoferowanie konsumentowi możliwości czasowego zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego, zmianę wysokości rat kapitałowo-odsetkowych kredytu hipotecznego, wydłużenie okresu kredytowania lub inne działania umożliwiające spłatę zobowiązania.

Pośrednicy kredytu hipotecznego i agenci

Działalność polegająca na świadczeniu usług pośrednictwa kredytu hipotecznego może być wykonywana wyłącznie przez pośredników kredytu hipotecznego oraz agentów. Ustawa formalizuje instytucję tzw. pośrednika kredytu hipotecznego. Pośrednicy ci za wynagrodzeniem w formie pieniężnej lub w innej uzgodnionej formie korzyści finansowej mają:

a) przedstawiać lub oferować konsumentom umowy o kredyt hipoteczny, lub

b) udzielać konsumentom pomocy, podejmując prace przygotowawcze lub inne przedumowne działania administracyjne inne niż wymienione w lit. a, polegające na obsłudze dokumentów, w związku z umowami o kredyt hipoteczny, lub

c) zawierać z konsumentami umowy o kredyt hipoteczny w imieniu kredytodawcy.

Działalność w zakresie pośrednictwa kredytu hipotecznego będzie nadzorować Komisja Nadzoru Finansowego, wydając zezwolenia (decyzje administracyjne) na wykonywanie działalności w tym zakresie w oparciu o dostarczone oświadczenia i zaświadczenia. Aby zostać takim pośrednikiem, będzie trzeba spełnić wiele wymagań i zdać egzamin. Ten, kto prowadzi działalność jako pośrednik kredytu hipotecznego bez zezwolenia, będzie podlegać grzywnie do 100 000 zł i karze pozbawienia wolności do lat 2 (art. 77 ustawy).

Nowe wymogi przewidziano także dla agentów, którzy będą rejestrowani w rejestrze pośredników hipotecznych. Wprowadzone zmiany oznaczają, że z ustawą powinni szczegółowo zapoznać się wszyscy, którzy działają obecnie lub planują działać jako pośrednicy w staraniach o udzielenie kredytu hipotecznego.

Rejestr instytucji pożyczkowych

Po 22 lipca 2017 r. instytucje pożyczkowe powinny dokonać wpisu do rejestru instytucji pożyczkowych (dodany ustawą art. 59aa ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim). Prowadzić go ma Komisja Nadzoru Finansowego, która informacje o wpisanych do niego podmiotach będzie prezentowała na swojej stronie internetowej. Konsumenci będą mogli zatem sprawdzić na tej stronie pożyczkodawcę. Obecnie instytucje pożyczkowe udzielające kredytów konsumenckich nie są objęte obowiązkiem rejestracji. Będą one mogły prowadzić działalność po 22 lipca 2017 r. bez spełnienia wymogu uzyskania wpisu do rejestru instytucji pożyczkowych, ale tylko przez 6 miesięcy - czyli do 18 stycznia 2018 r. (art. 89 ustawy).

Umowy o kredyt hipoteczny zawarte przed wejściem w życie nowej ustawy

Z nowych korzystnych rozwiązań nie skorzystają niestety ci konsumenci, którzy zawarli umowy o kredyt hipoteczny przed 22 lipca 2017 r. Nowych zasad nie stosuje się bowiem do umów kredytów konsumenckich i umów o kredyt hipoteczny zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy o kredycie hipotecznym (art. 85 ust 2 ustawy). Osoby, które w najbliższym czasie podejmowałyby decyzję o wzięciu tego rodzaju kredytu, powinny zastanowić się, czy nie byłoby korzystniej dla nich wstrzymać się z podpisaniem umowy do 22 lipca 2017 r. lub później i uzyskać kredyt hipoteczny już na nowych zasadach.