Koncepcja pięciu sił Portera

Koncepcja pięciu sił Portera – jedna z metod analizy strategicznej. Nazwa jej pochodzi od pięciu czynników, które rozpatrujemy, badając atrakcyjność sektora dla przedsiębiorstw lub potencjalnych inwestorów, jakie szanse i zagrożenia stwarza funkcjonowanie w danym sektorze. Do czynników tych zaliczamy: siłę oddziaływania dostawców i możliwości wywierania przez nich presji na przedsiębiorstwa sektora, siłę oddziaływania nabywców i możliwości wywierania przez nich presji na przedsiębiorstwa sektora, natężenie walki konkurencyjnej wewnątrz sektora, groźbę pojawiania się nowych producentów, groźbę pojawienia się substytutów.
Siła oddziaływania dostawców zależy od:
* stopnia koncentracji sektora,
* uzależnienia jakości produktu finalnego od jakości wyrobu dostawcy,
* niepowtarzalności wyrobu dostawcy,
* łatwości i kosztu zmiany dostawcy,
* dużego udziału dostawcy w tworzeniu zysku producentów w sektorze,
* możliwości podjęcia przez dostawcę produkcji wyrobu finalnego,
* ostrości walki konkurencyjnej w sektorze dostawców.
Siła oddziaływania nabywców zależy od:
* stopnia koncentracji sektora nabywcy,
* uzależnienia jakości produktu finalnego od jakości wyrobu dostawcy,
* niepowtarzalności produktu,
* dużego udziału dostawcy w tworzeniu zysku nabywcy,
* łatwości i kosztu zmiany dostawcy,
* możliwości podjęcia przez nabywcę produkcji wyrobu finalnego,
* ostrości walki konkurencyjnej w sektorze nabywców.
Natężenie walki konkurencyjnej wewnątrz sektora zależy od:
* koncentracji sektora,
* struktury udziałów rynku,
* liczby konkurentów.
Groźba pojawienia się nowych produktów i substytutów zależy od:
* atrakcyjności sektora, a zwłaszcza od stopy wzrostu popytu i rentowności sektora (im sektor jest bardziej atrakcyjny, tym większe jest zagrożenie nowymi konkurentami; atrakcyjność sektora określają: obecna wielkość sektora, przyszła wielkość sektora i dynamika sprzedaży w poszczególnych latach, obecna i przewidywana rentowność sektora),
* wysokości barier wejścia (im są słabsze, tym groźba konkurencji zewnętrznej jest większa; takie jak: ekonomika skali, wysoki poziom technologiczny, brak dostępu do kanałów dystrybucji, formalne bariery wejścia na rynek, bariery celne),
* możliwości represji ze strony producentów sektora (jeśli producenci będący już w sektorze są w stanie skutecznie bronić dostępu przez walkę cenową czy zamykanie kanałów dystrybucji, to mniejsza jest groźba pojawienia się nowych rywali).
Należy zauważyć, że groźba pojawienia się substytutu zależy również od szybkości zmian technologii.