Zmiany podatkowe 2023
Jak co roku ustawodawca przygotował na 2023 rok szereg zmian podatkowych. W zakresie podatku PIT zmiany to kontynuacja wdrażania założeń Polskiego Ładu. Zmiany w podatku CIT nie są doniosłe i w większości dotyczą największych podatników CIT. Natomiast w zakresie podatku VAT, podatników czekają kolejne uproszczenia w ramach SLIM VAT 3.
I. Zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT)
Zmiany dla płatnika zaliczek na podatek PIT
Zmiany podatkowe, które weszły od nowego roku w ustawie PIT to kontynuacja zmian w ramach Polskiego Ładu 2.0. Zmiany dotyczącą przede wszystkim płatników podatku PIT.
Obecnie obowiązują nowe wzory formularzy PIT-2, PIT-2A oraz PIT-3. Obowiązujące wersje to PIT-2 (wersja 9) oraz PIT-2A (wersja 8) i PIT-3 (wersja 8). Novum jest to, że powyższe formularze mogą składać obecnie nie tylko osoby zatrudnione na podstawie umowy pracę, ale też na umowach zlecenie czy o dzieło.
W ramach zmian w podatku PIT podatnicy uzyskali szereg przywilejów związanych z obliczaniem i pobieraniem zaliczek na PIT:
( A ) podatnik może złożyć oświadczenie o tym, żeby płatnik uwzględniał przysługujące mu ulgi podatkowe w trakcie roku, tj. już na etapie pobierania zaliczek na PIT. Mowa tu o ulgach, takich jak: ulga na powrót (czyli dla osób – obywateli polskich czy osób posiadających Kartę Polaka – zmieniających rezydencję podatkową z zagranicznej na polską); ulga dla seniora (zwolnienie z PIT przychodów dla pracujących seniorów do kwoty rocznej 85 528 zł); ulga „4+” (zwolnienie z PIT przychodów do kwoty rocznej 85 528 zł dla rodziców czwórki i więcej dzieci);
( B ) podatnik (osoba zatrudniona na umowie o dzieło, zlecenie i umowie o pracę) może upoważnić maksymalnie trzech płatników do uwzględniania przy obliczaniu zaliczek PIT kwoty zmniejszającej podatek w odpowiedniej proporcji (300 zł przy jednej umowie, 150 zł przy dwóch, 100 zł przy trzech umowach);
( C ) podatnik może też złożyć oświadczenie o rezygnacji z ulg i uproszczeń podatkowych w trakcie pobierania zaliczek na PIT (np. z ulgi dla młodych – zwolnienie z PIT dla osób do 26. roku życia).
Nowe stawki w przypadku podróży służbowych
Od nowego roku obowiązują zmienione, wyższe stawki w zakresie podróży służbowych krajowych i zagranicznych, które należne są osobie wysłanej w delegację i tym samym zwolnione z podatku PIT:
( A ) dieta dzienna w podróży krajowej wzrosła z 30 zł do 45 zł;
( B ) ryczałt za nocleg wynosi obecnie – 67,50 zł;
( C ) ryczałt na przejazd komunikacją – 9 zł;
( D ) delegacja zagraniczna – zmiana stawek w zakresie diety i ryczałtu za nocleg (dla każdego kraju delegacji obowiązuje inna stawka, zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej).
Wzrosły także stawki tzw. „kilometrówki”, czyli zwrotu należnego pracownikowi, który w delegacje jedzie prywatnym samochodem:
( A ) dla samochodu o pojemności skokowej silnika do 900 cm3 – 0,89 zł;
( B ) dla samochodu o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm3 – 1,15 zł.
II. Zmiany w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT)
Estoński CIT
W ramach ryczałtu od dochodów spółek ustawodawca wprowadził przepis, że wydatki z tytułu wykorzystywania środków trwałych wyłącznie na cele działalności gospodarczej i odpisy amortyzacyjne od tych środków trwałych nie stanowią wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
A contrario, powyższe oznacza, że jeżeli środek trwały jest używany do celów mieszanych, innych niż tylko działalność gospodarcza, to wydatki i odpisy amortyzacyjne od tych środków trwałych stanowią wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą. W takiej sytuacji trzeba zapłacić podatek ryczałtowy. Chodzi tu głównie o samochody osobowe w firmie, które najczęściej są wykorzystywane do celów nie tylko służbowych, ale też prywatnych.
Zmieniono także termin zapłaty podatku od podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie straty, zysku netto oraz nieujawnionych operacji gospodarczych. Podatek ryczałtowy należy uregulować do końca trzeciego miesiąca roku następnego.
Podatek minimalny
Po raz kolejny zawieszono stosowanie przepisów dotyczących podatku minimalnego. Podatek będzie naliczany dopiero od 2024 r., czyli po raz pierwszy podatnik będzie go płacił w 2025 r.
Podatek będzie dotyczył spółek oraz podatkowych grup kapitałowych, które w roku podatkowym:
( 1 ) poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych albo
( 2 ) osiągnęły udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 2%.
Dodatkowo ustawodawca zwolnił niektórych podatników z obowiązku opłacania podatku minimalnego (np. mali podatnicy o przychodach < 2 000 000 zł, spółki komunalne, podatnicy w upadłości lub restrukturyzacji).
III. Zmiany w podatku PIT i CIT
Kiedy składki ZUS w kosztach podatkowych
Do końca 2022 roku płatnicy mieli wiele wątpliwości, kiedy składki ZUS są kosztem uzyskania przychodów. Przepisy uzależniały moment rozpoznania kosztów z tytułu składek ZUS obciążających pracodawcę od momentu (terminu) wypłaty wynagrodzenia pracownikowi.
Od 1 stycznia 2023 roku nie ma znaczenia, kiedy pracownikowi (w jakim terminie) wypłacane jest wynagrodzenie. Obecnie składki na ubezpieczenie społeczne ZUS są kosztem uzyskania przychodów w miesiącu, za który należne jest wynagrodzenie pracownikowi (zleceniobiorcy), pod warunkiem, że pracodawca opłaci składki w terminie. Jeżeli pracodawca uchybi terminowi płatności składek ZUS, to będą one kosztem podatkowym kasowo, czyli w momencie (w miesiącu) ich zapłaty.
Odpisy amortyzacyjne od nieruchomości prywatnych
Od nowego roku weszły w życie bardzo niekorzystne przepisy podatkowe, które uniemożliwiają zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mających status mieszkalnych.
Do kosztów podatkowych nie mogą być zaliczane także wydatki na modernizację i ulepszenie nieruchomości mieszkalnych, które zwiększają ich wartość początkową. Wyłącznie wydatki na drobne remonty i wyposażenie można na bieżąco rozliczać w kosztach podatkowych.
Podatnik rozpozna koszty uzyskania przychodów z tytułu posiadania (nabycia) nieruchomości mieszkalnych dopiero w momencie ich odpłatnego zbycia.
Z powyższymi niekorzystnymi przepisami można sobie poradzić w taki sposób, że nieruchomości będą nabywane przez podatnika CIT (np. spółkę z o.o.) będącej na Estońskim CIT, czyli korzystającej z opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek. Taka spółka nie płaci, co do zasady, podatku dochodowego, więc brak rozpoznawania kosztów uzyskania przychodów z tytułu odpisów amortyzacyjnych nie będzie miał praktycznego znaczenia.
Podobnie powyższe nie będzie miało znaczenia w przypadku fundacji, która nabywa nieruchomości i np. je wynajmuje w ramach odpłatnej działalności gospodarczej. Jeżeli zyski z wynajmu taka fundacja przeznacza na działalność statutową, to nie płaci ona podatku dochodowego CIT.
IV. Zmiany w cenach transferowych
Transakcje z rajami podatkowymi
Zlikwidowano obowiązek sporządzania dokumentacji cen transferowych dla tzw. pośrednich transakcji rajowych, czyli sytuacji, gdzie podatnik nabywa towary lub usługi od dostawcy na kwotę rocznie ponad 0,5 mln zł. W takiej sytuacji podatnik miał obowiązek weryfikować swojego kontrahenta, w tym zbierać oświadczenia, pod kątem tego, czy współpracuje on z podmiotami z „rajów podatkowych”.
Powyższe przepisy uchylono z mocą wsteczną, tj. od dnia 1 stycznia 2021 r.
Od nowego roku obowiązują wyższe progi dokumentacyjne dla bezpośrednich transakcji rajowych. Podatnik ma obowiązek przygotowania dokumentacji cen transferowych, jeżeli wartość transakcji finansowej zawartej z podmiotem z raju podatkowego przekroczyła 2,5 mln zł, a dla pozostałych transakcji – wartość 0,5 mln zł.
Zwolnienia z obowiązku TP
Wprowadzono uproszczenie dla mikro- i małych przedsiębiorców poprzez odstąpienie od obowiązku sporządzania analizy porównawczej lub analizy zgodności przy transakcjach kontrolowanych krajowych oraz transakcjach innych niż transakcja kontrolowana, zawieranych z podatnikiem z raju podatkowego.
Rozszerzono katalog transakcji wyłączonych z obowiązku sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych – m.in. w przypadku transakcji:
( A ) pożyczki, kredytu lub emisji obligacji oraz usług o niskiej wartości dodanej, do których znajdują zastosowanie uproszczenia, tzw. safe harbour, czyli zawarcie transakcji na warunkach wynikających z ustawy PIT/CIT;
( B ) objętych porozumieniem podatkowym lub inwestycyjnym.
Dłuższe terminy w cenach transferowych
Wydłużono terminy na:
( A ) sporządzenie lokalnej dokumentacji cen transferowych – do końca 10. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego;
( B ) złożenie informacji TPR oraz oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych – do końca 11. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego;
( C ) złożenie lokalnej dokumentacji cen transferowych na żądanie organu podatkowego – 14 dni od doręczenia żądania.
V. Zmiany w podatku od towarów i usług (VAT)
Grupy VAT
Od nowego roku można tworzyć tzw. grupy VAT. Jest to swoiste uproszczenie rozliczeń w podatku VAT pomiędzy podmiotami powiązanymi.
Zgodnie z przepisami, grupę VAT mogą utworzyć wyłącznie:
( A ) podatnicy VAT, posiadający siedzibę na terytorium Polski lub posiadający w Polsce oddział, za pośrednictwem którego prowadzą działalność gospodarczą na terenie RP;
( B ) pomiędzy którymi istnieją powiązania finansowe, ekonomiczne i organizacyjne. Ustawa VAT szczegółowo reguluje, jakie kryteria muszą być spełnione, aby uznać, że podmioty spełniają ww. warunki powiązań;
( C ) na podstawie zawartej pisemnej umowy o utworzeniu grupy VAT, która wskazuje m.in. nazwę grupy, dane identyfikacyjne podatników tworzących grupę VAT, przedstawiciela grupy, okresu, na jaki grupa VAT została utworzona (min. 3 lata).
Korzyścią utworzenia grupy VAT jest neutralność obrotów pomiędzy członkami grupy. W przypadku utworzenia grupy VAT istnieć będzie jeden podatnik VAT (grupa VAT), która będzie składała jeden zbiorczy JPK_VAT, zamiast odrębnych dla każdego podmiotu. Pomiędzy członkami grupy nie występują rozliczenia podatkowe.
SLIM VAT 3
W ramach pakietu SLIM VAT 3, który wszedł w życie 1 kwietnia 2023 r., wprowadzono kolejne uproszczenia w rozliczaniu podatku VAT, m.in.:
( A ) zwiększono limit dla małego podatnika – z 1 200 000 euro do 2 000 000 euro; taki mały podatnik ma prawo m.in. do rozliczania podatku VAT kwartalnie, a nie miesięcznie;
( B ) rozszerzono możliwość uregulowania innych podatków ze środków zgromadzonych na rachunku bankowym VAT (np. podatek cukrowy, podatek od niektórych kopalin);
( C ) zniesiono obowiązek posiadania faktury w celu odliczenia podatku naliczonego VAT w transakcjach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów; podatnik nie musi czekać na otrzymanie faktury od kontrahenta, aby odliczyć VAT naliczony;
( D ) w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, podatnik może obecnie rozliczyć lub skorygować deklarację VAT w tym samym okresie, w którym powstał obowiązek podatkowy;
( E ) wprowadzono uproszczenie rozliczania proporcji dla podatników, którzy nabywają towary lub usługi do celów czynności opodatkowanych i do pozostałych (np. do działalności zwolnionej) – zwiększono kwotę pozwalającą na uznanie, że proporcja odliczenia określona przez podatnika wynosi 100% z 500 zł do 10 000 zł;
( F ) zlikwidowano obowiązek uzgodnienia z naczelnikiem urzędu skarbowego proporcji do odliczenia podatku VAT naliczonego – zamiast tego wprowadzono obowiązek zawiadomienia organu o przyjętej proporcji;
( G ) doprecyzowano zasady związane z przeliczaniem kursu w przypadku faktur wystawionych w walucie obcej.
Podsumowując, wraz z nowym rokiem wprowadzono bardzo wiele zmian podatkowych. Jednak nie mają one istotnego znaczenia. Zasadniczo mają na celu uproszczenie zasad rozliczania podatków. Nie wprowadzono radykalnej podwyżki podatków czy niekorzystnych, uciążliwych obowiązków podatkowych.
