Ocena ryzyka - nie tylko element compliance, ale ustawowy obowiązek. Kto i w jaki sposób zobligowany jest do realizacji obowiązków AML?

W związku ze społeczną doniosłością problemu, a także standardami narzuconymi przez akty unijne, ustawodawca zdecydował, aby zadania państwa w zakresie AML/CFT były częściowo scedowane na podmioty prywatne. Celem jest stworzenie kompletnego, szczelnego oraz skutecznego systemu. Choć tematyka AML/CFT kojarzy się głównie z sektorem bankowym, w rzeczywistości dotyczy ona znacznie szerszego kręgu podmiotów – dlatego warto zweryfikować czy prowadzona przez nas działalność się do niego zalicza.

Czy jestem instytucją obowiązaną – kto jest zobligowany do stosowania ustawy AML?

Aktem regulującym omawianą tematykę jest ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (dalej: ustawa AML). Ustawa wskazuje, kto, kiedy i w jakim zakresie obowiązany jest do wdrażania obowiązków z zakresu AML.

Ustawa, wskazując na podmioty zobligowane do stosowania jej przepisów, posługuje się pojęciem instytucji obowiązanej. Do katalogu instytucji obowiązanych – poza instytucjami finansowymi i płatniczymi – zaliczają się między innymi:

• pośrednicy ubezpieczeniowi wwybranym zakresie;
• pośrednicy wobrocie nieruchomościami – z wyłączeniem niektórych czynności;
• podmioty prowadzące działalność wzakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych;
• przedsiębiorcy, których podstawową działalnością gospodarczą jest świadczenie usług polegających m.in. na:
• sporządzaniu deklaracji, prowadzeniu ksiąg podatkowych, udzielaniu porad, opinii lub wyjaśnień zzakresu przepisów prawa podatkowego lub celnego,
• tworzeniu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
• pełnieniu funkcji członka zarządu lub umożliwianiu innej osobie pełnienia tej funkcji lub funkcji podobnej,
• zapewnianiu siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego oraz innych pokrewnych usług osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
• niezależnie od prowadzonej działalności wzakresie, wjakim przyjmują lub dokonują płatności za towary wgotówce owartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro;
• doradcy podatkowi wzakresie, wjakim świadczą na rzecz klienta pomoc prawną lub czynności doradztwa podatkowego w wybranym zakresie m.in. kupna lub sprzedaży nieruchomości, przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czy zarządzania środkami pieniężnymi, instrumentami finansowymi lub innymi aktywami klienta.

Powyżej przedstawione zostały tylko niektóre rodzaje działalności, których prowadzenie zobowiązuje do wprowadzenia procedur i realizacji obowiązków AML. Niestety, nie zawsze ustalenie, czy prowadzona przez nas działalność zalicza się do katalogu instytucji obowiązanych – jest proste. Szczególnie gdy wymienione w ustawie usługi nie są wiodącym przedmiotem prowadzonej działalności bądź realizujemy je wyłącznie w ograniczonym zakresie. Biorąc jednak pod uwagę ryzyko wynikające z niewprowadzenia odpowiednich procedur, warto dokładnie zweryfikować, czy jako przedsiębiorca/spółka nie jesteśmy do tego zobligowani. W niektórych przypadkach niezbędna może okazać się konsultacja z ekspertem zewnętrznym.