Pakiet VAT e-commerce w 2021 r.

Obecnie mamy instytucje tzw. sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz na terytorium kraju. Obie te instytucje dotyczą sprzedaży na rzecz konsumentów zamieszkałych na terytorium Unii Europejskiej, gdzie zasadą jest opodatkowanie sprzedaży w miejscu konsumpcji towarów, tj. w kraju zamieszkania nabywcy.

Implementacja pakietu e-commerce

Jednocześnie dla przedsiębiorców, u których sprzedaż tego rodzaju nie jest znacząca, przepisy ustawowe przewidywały wyjątek od opodatkowywania sprzedaży w miejscu zamieszkania konsumenta na rzecz opodatkowania takiej sprzedaży w kraju rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów, jeśli wartość tej sprzedaży nie przekroczyła w roku podatkowym określonego limitu kwotowego.

I tak, każde państwo członkowskie ustaliło określony limit (od 35 do 100 tys. euro) i jedynie w przypadku braku przekroczenia tego limitu, dostawa uznawana jest za dokonaną na terytorium państwa rozpoczęcia ich wysyłki lub transportu. Jeżeli jednak całkowita wartość towarów wysyłanych lub transportowanych do danego kraju (pomniejszona o kwotę podatku) przekroczyła kwotę ustalonego limitu, począwszy od dostawy wpływającej na przekroczenie limitu, powoływane dostawy opodatkowane były w państwie ich przeznaczenia.

Konsekwentnie, przedsiębiorcy niejednokrotnie zmuszeni byli do zarejestrowania się dla celów podatku VAT w kraju przeznaczenia towarów, co niewątpliwie wiązało się z licznymi obciążeniami administracyjnymi i finansowymi, przykładowo związanymi z kosztami obsługi księgowej i składania deklaracji, zgodnej z lokalnymi przepisami.

Takim przedsiębiorcom naprzeciw wychodzi pakiet e-commerce, którego celem jest pokonanie barier, w tym uszczelnienie VAT, w transgranicznym handlu elektronicznym pomiędzy przedsiębiorcami i konsumentami (B2C).

Jak przy tym ogłasza Ministerstwo Finansów, pakiet ten zawiera uproszczenie rozliczeń VAT, dzięki umożliwieniu rozliczania tych transakcji w wielu krajach członkowskich za pośrednictwem deklaracji VAT, składanej tylko w jednym państwie.

Rozliczenie w systemie VAT-OSS

W tym celu nowelizacja przewiduje uchylenie przepisów dotyczących wyżej wskazanej sprzedaży wysyłkowej i zastąpienie ich tzw. wewnątrzwspólnotową sprzedażą towarów na odległość (WSTO).

Sprzedaż tego rodzaju będzie podlegała szczególnej procedurze rozliczeń, dzięki której szereg przedsiębiorców uniknie obowiązku rejestracji w kraju, w którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu.

Mowa tutaj o systemie VAT-OSS, czyli One Stop Shop. System ten jest modyfikacją znanego nam dziś systemu MOSS, z powodzeniem wykorzystywanego celem rozliczeń VAT z tytułu świadczenia usług elektronicznych, nadawczych i telekomunikacyjnych.

Zmieni się jednak, i to istotnie, limit kwotowy uzależniający opodatkowanie transakcji w kraju konsumpcji.

Dla wszystkich krajów członkowskich obowiązywać będzie próg 10 tys. EUR. Konsekwentnie, przedsiębiorcy, którzy do danego kraju Unii wyślą towary, w sumie, o wartości równej lub wyższej 10 tysięcy euro, będą mogli zadecydować, czy zgodnie ze starymi zasadami zarejestrują się na potrzeby rozliczeń VAT w tym kraju, czy też zarejestrują się do systemu VAT-OSS w kraju identyfikacji – w kraju rejestracji na potrzeby VAT z uwagi na miejsce siedziby lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Rejestracja w VAT-OSS nie jest bowiem obowiązkowa, niemniej w przypadku zarejestrowania się do systemu, deklarowanie wysokości podatku i jego opłacenie odbywać się będzie w jednym państwie członkowskim (kraju identyfikacji). Deklaracje te będą składane kwartalnie w formie elektronicznej, a wpłacony podatek VAT wynikający z deklaracji będzie przekazywany do danego państwa członkowskiego konsumpcji.

Zaznaczyć jednak należy, że fakultatywny wybór rozliczenia podatku w kraju identyfikacji (w systemie VAT-OSS) ma jednak ten skutek, że rozliczenie takie nie może być stosowane wybiórczo, ale musi objąć wszystkie dostawy, mogące być przedmiotem tej procedury.

Powyższe zasady w analogiczny sposób będą dotyczyły nie tylko sprzedaży towarów, ale także usług świadczonych na rzecz konsumentów, których miejscem świadczenia jest terytorium innych państw członkowskich. Dotyczy to w szczególności usług, o których mowa w art. 28e, art. 28f ust. 1, 2, 3, art. 28g ust. 2 i art. 28h-28k ustawy o VAT (np. usług TBE, reklamowych, wstępu na imprezy sportowe czy usług transportowych).

Towary importowane

Z uwagi na ekspansję sprzedaży towarów z rynków azjatyckich, nowelizacja obejmie również obrót tymi towarami. Wprowadzona zostanie definicja sprzedaży na odległość towarów importowanych (SOTI), obejmująca towary o niskiej wartości, tj. o wartości nieprzekraczającej 150 EUR, które w momencie ich sprzedaży znajdują się poza terytorium UE (a następnie są wysyłane lub transportowane do konsumenta w UE).

Dla opisywanych transakcji możliwe będzie rozliczenie w systemie VAT-IOSS (inaczej importowym OSS), a jedyną różnicą będzie obowiązek miesięcznego składania deklaracji.

Jednakże, aby móc zarejestrować się do systemu VAT-IOSS konieczne będzie, aby przedsiębiorca z kraju trzeciego uzyskał rejestrację dla celów VAT w jednym z krajów członkowskich, tzw. kraju identyfikacji lub wyznaczył pośrednika, mającego siedzibę w UE, który wraz z dostawcą będzie odpowiedzialny za rozliczenie VAT.

Zwolnienie z obowiązku wyznaczenia pośrednika dotyczyć będzie tych przedsiębiorców, którzy mają siedzibę w kraju trzecim, z którym UE zawarła porozumienie o wzajemnej pomocy w sprawie VAT, o ile prowadzą sprzedaż towarów z tego państwa trzeciego.

Sam pośrednik natomiast, aby korzystać z VAT-IOSS w celu reprezentowania dostawców, najpierw sam będzie musiał zarejestrować się jako pośrednik w państwie członkowskim, w którym ma siedzibę, otrzymać numer identyfikacyjny, umożliwiający mu działanie jako pośrednik w procedurze importu, a kolejno zarejestrować każdego podatnika, którego reprezentuje i otrzymać numer identyfikacyjny VAT-IOSS w odniesieniu do każdego podatnika, dla którego został wyznaczony.

Istotą natomiast rozliczenia w systemie VAT-IOSS będzie zwolnienie towarów z podatku VAT przy imporcie.

Zniknie przy tym dotychczasowe zwolnienie z VAT dla towarów o wartości nieprzekraczającej 22 EUR, które, zdaniem Ministerstwa Finansów, wpływało na większą konkurencyjność towarów importowanych na terytorium krajów, które korzystały z tego zwolnienia (Polska oraz Francja zrezygnowały z takiego zwolnienia).

Opodatkowanie VAT towarów zaimportowanych wystąpi jednak przy transakcji dostawy do klienta (konsumenta), co z kolei ma szczególne znaczenie przy sprzedaży dokonywanej za pomocą platform sprzedaży.

Nowe przepisy przerzucą bowiem znaczną część odpowiedzialności za prawidłowe rozliczenia VAT z dostawców bazowych na przedsiębiorców obsługujących transgraniczne transakcje B2C, co do zasady operatorów platform, sklepów czy portali internetowych, za pośrednictwem których prowadzona jest sprzedaż i kojarzone są strony transakcji, tj. konsument oraz dostawca bazowy.

Nowe obowiązki dla operatorów platform handlowych

Zmiany przewidują nałożenie na operatorów platform sprzedaży, za pośrednictwem których zawierane są transakcje (np. Allegro, Amazon czy AliExpress) obowiązku poboru i zapłaty VAT, w przypadku:

(A) sprzedaży na rzecz unijnych konsumentów towarów importowanych z państw trzecich w przesyłkach o rzeczywistej wartości nieprzekraczającej 150 euro,

lub

dostawy towarów na terytorium UE, dokonywaną przez przedsiębiorcę niemającego siedziby w UE na rzecz konsumentów (B2C). Powyższe rozwiązanie ma związek z przyjęciem fikcji prawnej, zgodnie z którą operator platformy internetowej, na potrzeby opodatkowania VAT, będzie uznawany za typowego pośrednika sprzedaży, a więc za podatnika, który kupuje towar od dostawcy bazowego, a kolejno dokonuje jego dostawy (odsprzedaży) na rzecz finalnego nabywcy – konsumenta.

Omawiana fikcja obejmie zatem szereg podmiotów, których pośredni udział w transakcji wynika m.in.:

(A) z podwykonawstwa wysyłki lub transportu towarów,

( B ) przyjęcia częściowej odpowiedzialności za wysyłkę lub transport towarów, nawet jeśli faktyczny transport jest realizowany przez stronę trzecią,

( C ) obciąża nabywcę kosztami transportu przesyłki, pobiera je i przekazuje stronie trzeciej, która wykonuje transport lub

( D ) reklamuje usługi dostawcy bazowego dla nabywcy lub nawiązuje z nim kontakt, lub w inny sposób przekazuje informacje stronie trzeciej, że ta ostatnia musi dostarczyć towary do nabywcy.

Nowelizacja przewiduje, że taki pośrednik będzie sam musiał pobrać i wpłacić podatek VAT z tytułu dokonywanej sprzedaży.

Transakcja zostanie bowiem dla celów VAT podzielona na dwa etapy: (i) zwolnioną z VAT dostawę (import) towaru pomiędzy zagranicznym dostawcą bazowym a unijnym podmiotem, prowadzącym platformę handlową (B2B) oraz (ii) następującą po niej dostawę do finalnego nabywcy (konsumenta), opodatkowaną VAT według stawki obowiązującej w danym państwie członkowskim konsumpcji (B2C).

Tym samym operatorzy tego rodzaju platform, sklepów czy portali (tzw. interfejsów elektronicznych) będą mieli obowiązek rozliczenia, zadeklarowania i udokumentowania omawianych transakcji, zgodnie z odpowiednimi przepisami VAT (państwa konsumpcji) i będą przy tym mogli korzystać z rozliczeń w VAT-IOSS.

Jeżeli przy tym system VAT-IOSS nie będzie wykorzystywany IOSS, to podatek VAT od przesyłek o niskiej wartości (do 150 euro) będą musieli pobrać operatorzy pocztowi lub kurierzy, którzy dokonują zgłoszenia celnego o objęcie procedurą dopuszczenia do obrotu towarów. Będą oni pobierali podatek bezpośrednio od osoby, która zamówiła towar oraz będą odpowiedzialni za jego zapłatę, niemniej wyłącznie w kwocie rzeczywiście pobranej od konsumenta. Nie będą zatem odpowiadać za zapłatę VAT od towaru, który faktycznie nie został odebrany (doręczony).

Modyfikacje przepisów

Konsekwencją wyżej omawianych zmian są liczne modyfikacje przepisów powiązanych z omawianym rodzajem sprzedaży, przykładowo: momentu powstania obowiązku podatkowego w momencie zaakceptowania (otrzymania) płatności, daty płatności podatku do ostatniego dnia miesiąca następującego po okresie, za który składana jest deklaracja oraz obowiązku ewidencjonowania transakcji, odrębnie dla każdego kraju UE, do którego była dokonana sprzedaż.

Projekt nowelizacji ustawy o VAT wciąż jednak jest w fazie opiniowania. Z niecierpliwością czekamy na uwagi oraz przyjęcie ostatecznego kształtu zmian.