Szczepienia przeciw grypie – kiedy stanowią przychód dla pracowników

Szczepienia przeciwgrypowe najczęściej finansowane są przez podmioty zatrudniające z ich środków obrotowych. W takim przypadku w aktualnym stanie prawnym wartość szczepionki stanowi zasadniczo przychód pracownika (art. 12 ust. 1 ustawy o pdof). Jednak od tej zasady są wyjątki. Przysporzeniem majątkowym nie są bowiem szczepienia, których koszt – na mocy obowiązujących przepisów – zobowiązany jest ponosić zakład pracy. Takim przepisem jest art. 20 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Zgodnie z nim, w celu przeciwdziałania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych wśród pracowników narażonych na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych, pracodawca finansuje ze swoich środków przeprowadzenie szczepień ochronnych zalecanych przy wykonywaniu czynności wskazanych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności.

Z rozporządzenia tego wynika, że szczepienia przeciw grypie zalecane są m.in. w przypadku czynności podejmowanych w trakcie pełnienia służby lub wykonywania pracy w urzędach, jednostkach podległych i nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, ministra właściwego do spraw zagranicznych, Ministra Sprawiedliwości oraz Szefa Służby Celnej, jeżeli osoby je wykonujące są narażone na działanie biologicznego czynnika chorobotwórczego, mogącego wywołać chorobę zakaźną, a podanie szczepionki przeciw tej chorobie zakaźnej powoduje uodpornienie na nią.

Wartość chroniących przed grypą szczepionek nie powinna być wliczana do przychodu również m.in. pracowników zatrudnionych w jednostkach ochrony zdrowia w rozumieniu przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (np. w szpitalach).

Potwierdzają to interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, np. z 18 grudnia 2017 r. (0113-KDIPT2-3.4011.325.2017.2.DS) i z 21 października 2019 r. (0113-KDIPT2-3.4011.484.2019).

Jeśli szczepienia nie są wymagane odrębnymi przepisami, pokrycie kosztów ich przeprowadzenia przez pracodawcę ze środków obrotowych, w ocenie organów skarbowych, stanowi dla zatrudnionych przysporzenie majątkowe podlegające opodatkowaniu, a w konsekwencji także oskładkowaniu.

Sfinansowanie przez pracodawcę ze środków obrotowych kosztów szczepień, które nie są wymagane przepisami, w ocenie organów skarbowych, stanowi dla zatrudnionych przysporzenie majątkowe podlegające opodatkowaniu, a w konsekwencji także oskładkowaniu.

Należy jednak zauważyć, że gdyby pracownik partycypował w kosztach szczepienia przeciw grypie, wówczas jego przychodem byłaby różnica między ceną zakupu szczepionki wraz z usługą szczepienia a odpłatnością poniesioną przez zatrudnionego (art. 11 ust. 2b ustawy o pdof). Co ważne, współfinansowanie szczepienia daje możliwość wyłączenia jego wartości z podstawy wymiaru składek ZUS. Aby jednak tego typu korzyść materialna mogła podlegać zwolnieniu z oskładkowania, musi (jeżeli wskazane niżej warunki zostaną spełnione jednocześnie):

• wynikać z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu oraz
• przybierać formę niepieniężną, a także
• być współfinansowana przez zatrudnionych (§ 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego).

Potwierdził to ZUS w interpretacji indywidualnej z 27 maja 2015 r. (DI/200000/43/590/2015). Natomiast Ministerstwo Finansów poinformowało, że trwają obecnie prace nad wprowadzeniem zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od wartości nieodpłatnych świadczeń otrzymanych w okresie obowiązywania stanu epidemii wywołanej wirusem COVID-19, w postaci sfinansowania przez firmę szczepień ochronnych przeciw grypie.