Rezerwy jako odzwierciedlenie ryzyka w księgach
Tworzenie rezerw w księgach rachunkowych jest przejawem zastosowania zasad ostrożności oraz współmierności przychodów i kosztów w rachunkowości. Głównymi celami tworzenia rezerw są: (1) zabezpieczenie jednostki przed wystąpieniem faktycznego, potencjalnego ryzyka gospodarczego związanego z działalnością, grożącego stratami oraz niekorzystnymi skutkami innych zdarzeń, które jednostka jest w stanie przewidzieć z wyprzedzeniem, jak również (2) odzwierciedlenie tego ryzyka w systemie rachunkowości, w celu zapewnienia jasnego i rzetelnego obrazu sytuacji majątkowo-finansowej przedsiębiorstwa.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 21 ustawy o rachunkowości (dalej: uor) za rezerwy uznaje się kwoty zobowiązań, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne. Rezerwy są zatem szczególnym rodzajem zobowiązań i odnoszą się do przyszłych, niedających się uniknąć zobowiązań, które wynikają ze zdarzeń przeszłych, przy czym jest możliwe wiarygodne oszacowanie ich kwoty.
Jednostka, sporządzając sprawozdanie finansowe, jest zobowiązana do identyfikacji ryzyka, które wiąże się z prowadzoną działalnością i oceny wynikających z niego uprawdopodobnionych kosztów. Wynikiem identyfikacji ryzyka i jego oceny oraz przestrzegania wyżej wspomnianych zasad rachunkowości są tworzone przez przedsiębiorstwa rezerwy.
Zgodnie z art. 35d ust. 1 pkt 1 uor rezerwy tworzy się na:
- pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego;
- przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny oszacować wartość tych przyszłych zobowiązań.
Zmierzając do określenia najbardziej właściwego szacunku rezerwy, uwzględnia się ryzyko i niepewność nieodłącznie towarzyszące wielu zdarzeniom i okolicznościom. Ryzyko to wynika z różnorodności wyników. Przy dokonywaniu rezerwy w warunkach niepewności należy z uwagą rozważyć, czy przychody lub aktywa nie są zawyżone, a koszty lub zobowiązania nie są zaniżone. W tym wypadku, tworząc rezerwy, należy zawsze kierować się zasadą ostrożności, jak również mieć na uwadze zasadę istotności. Warto jednak wspomnieć, że stan niepewności nie usprawiedliwia tworzenia nadmiernych rezerw lub celowego zawyżania zobowiązań. Przykładowo, jeżeli zakładane koszty szczególnie niekorzystnego rozwiązania są szacowane z zachowaniem ostrożności, wówczas takie rozwiązanie nie powinno być uznane za bardziej prawdopodobne niż można realistycznie przyjąć.
Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści
Pozostałe 79% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.
Zaloguj się
