Raportowanie niefinansowe czas zacząć...

Społeczna odpowiedzialność biznesu (Corporate Social Responsibility, CSR) oznacza odpowiedzialność przedsiębiorstw za ich wpływ na społeczeństwo^₁. W opinii UE właściwe ujawnianie i raportowanie przez przedsiębiorstwa informacji z jej zakresu przynosi korzyści w postaci efektywnego zarządzania ryzykiem i zasobami ludzkimi, obniżenia kosztów, łatwiejszego dostępu do kapitału czy prawidłowych relacji z różnymi grupami interesariuszy. Dla ich osiągnięcia nie jest jednak wystarczająca dobrowolna sprawozdawczość, stąd inicjatywa opracowania dyrektywy 2014/95/UE dotyczącej ujawniania informacji niefinansowych² (dalej: dyrektywa).

Raportowanie danych finansowych w przypadku spółek notowanych na giełdzie jest współcześnie koniecznością. Prezentowane dane i informacje są źródłem oceny kondycji finansowej jednostki oraz efektów prowadzonej przez nią działalności. Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem (Dz.U.2005 nr 184, poz. 1539) spółka obecna na parkiecie GPW zobowiązana jest do przekazania raportów finansowych zarówno do Komisji Nadzoru Finansowego, do publicznej wiadomości poprzez system ESPI (Elektroniczny System Przekazywania Informacji), jak i do umieszczenia na stronie internetowej spółki.

Zgodnie z dyrektywą 2014/95/EU z początkiem 2017 r. prezentowanie danych niefinansowych stało się obowiązkiem wśród wybranych jednostek, spełniających kryteria ujęte w dokumencie. Zgodnie z wytycznymi dyrektywy obowiązek ten dotyczy banków i instytucji sektora finansowego, spółek giełdowych i innych podmiotów zainteresowania publicznego przy odpowiednim zatrudnieniu > 500 osób, sumie bilansowej > 85 mln zł lub poziomie przychodów netto > 170 mln zł. Szacuje się, że koniecznością raportowania będzie objętych około 300 krajowych firm.

Forma, treść, a także jakość sprawozdań danych pozafinansowych zmieniały się wraz z rozwojem raportowania społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Marlin i Marlin³, porównując rozwój raportowania danych CSR ze sprawozdawczością finansową, wyróżniają trzy okresy w ewolucji współczesnego raportowania CSR, co przedstawiono na Rysunku 1.

Badania oparte na analizie raportowania 100 największych przedsiębiorstw z 45 krajów⁴ wskazują na znaczący rozwój raportowania danych CSR w rejonie Azji i Pacyfiku (wzrost z 49% w 2011 r. do 79% w 2015 r.), co wynika m.in. z wprowadzenia obowiązkowych i dobrowolnych uregulowań dotyczących tego raportowania. Wskaźnik raportowania w Europie od kilku lat utrzymuje się na stałym poziomie (w 2011 r. wyniósł 71%, w 2013 r. – 73%, w 2015 zaś 74%), natomiast zwraca się uwagę na znaczącą dysproporcję we wskaźnikach raportowania między Europą Zachodnią (w 2015 r. – 79%) a Europą Wschodnią (w 2015 r. – 61%). Wybrane kraje europejskie, takie jak Francja czy Dania, mogą zostać uznane za pionierów w zakresie raportowania danych niefinansowych. We Francji w latach 70. wprowadzono wobec przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 300 pracowników obowiązek publikowania tzw. przeglądu społecznego, obejmującego około 100 wskaźników⁵. W 1995 r. w Danii, zgodnie z ustawą o sprawozdaniach z zakresu ochrony środowiska (The Green Accounts Act), wprowadzono obowiązek przekazywania informacji środowiskowych (m.in. dotyczących polityki środowiskowej, wpływu na środowisko naturalne, celów środowiskowych i społecznych, postępów w zakresie techniki) władzom lokalnym i krajowym. Obowiązek obejmował przedsiębiorstwa z wybranych sektorów, mających znaczący wpływ na środowisko przyrodnicze⁶. Za jedną z pierwszych firm, które dołączyły raport środowiskowy do rocznego sprawozdania z działalności, uważa się Abt & Associates, która uczyniła to w 1972 r. Kolejną publikacją był raport firmy Ben & Jerry, która w 1989 r. opublikowała raport zweryfikowany przez niezależnego audytora. Obejmował on kwestie społecznego oraz środowiskowego zaangażowania firmy wraz z działaniami na rzecz pracowników, klientów oraz dostawców i inwestorów⁷.