Rachunkowość dla celów zewnętrznych i zarządczych – dwa różne światy?

Pole manewru w zakresie sprawozdawczości finansowej (statutowej) jest bardzo ograniczone, ponieważ przepisy szczegółowo określają zakres, formę i wzór sprawozdania finansowego. Trzeba podkreślić, że najbardziej restrykcyjna jest polska ustawa o rachunkowości, ponieważ jest najmniej elastyczna, jeśli chodzi o możliwość zmian we wzorze i zawartości sprawozdania finansowego. Sprawozdawczość dla celów zarządczych jest zupełnie inną dziedziną, mimo że można znaleźć pewne punkty wspólne ze sprawozdawczością dla celów statutowych.

Funkcje rachunkowości statutowej (finansowej)

Polską ustawę o rachunkowości (uor) wiążą dyrektywy Unii Europejskiej, tzn. zgodnie z dyrektywami zawartość sprawozdania finansowego nie może być węższa niż wynika to z tych dyrektyw, natomiast można ją poszerzyć i rozbudować. Polska, jako członek Unii Europejskiej, jest zobligowana do respektowania minimum wymogów w zakresie sprawozdawczości finansowej, wynikających z obowiązujących dyrektyw:

• dyrektywy IV, 78/660/EWG z 25 lipca 1978 r. w sprawie rocznych jednostkowych sprawozdań finansowych spółek, określającej zasady prawidłowej rachunkowości, zasady wyceny oraz zamknięcia roczne. Dyrektywa ta odgrywała najważniejszą rolę w harmonizacji rachunkowości krajów Unii Europejskiej, zwłaszcza w odniesieniu do zasad wyceny aktywów i pasywów oraz wyniku finansowego i sformalizowania wzorów sprawozdań finansowych jednostek gospodarczych,
• dyrektywy VII, 83/349/EWG z 13 czerwca 1983 r. w sprawie skonsolidowanych sprawozdań spółek, podobnej w regulacji do dyrektywy IV, ale odnoszącej się do grup kapitałowych.

Sztandarowym „produktem” stosowania uor jest sprawozdanie finansowe, czyli:

• bilans,
• rachunek zysków i strat,
• wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz informacja dodatkowa.