Nowe zasady wystawiania faktur do paragonów

W konsekwencji powszechne jest wystawianie faktur z NIP kupującego jako podatnika VAT na podstawie przedstawionego paragonu, nawet gdy w momencie zakupu nie ujawnił, w jakim charakterze dokonuje tego zakupu.

W celu ograniczenia tej praktyki 1 stycznia 2020 r. dodano art. 106b ust. 5 ustawy o VAT. Przepis ten w przypadku sprzedaży udokumentowanej paragonem pozwoli wystawić fakturę na rzecz podatnika, tylko w sytuacji, gdy na paragonie został wskazany jego numer NIP. Po tej zmianie, jeżeli sprzedaż zostanie udokumentowana paragonem:

1. z numerem VAT nabywcy – na jego żądanie sprzedawca będzie obowiązany wystawić fakturę na podatnika, którego numer NIP został wskazany na paragonie,
2. bez numeru VAT nabywcy – na jego żądanie sprzedawca będzie obowiązany wystawić fakturę na nabywcę jako osobę prywatną; w szczególności na takiej fakturze nie będzie mógł zostać wskazany numer NIP nabywcy; taka faktura nie będzie uprawniała do odliczenia z niej VAT.

Nowe przepisy, ograniczające możliwość wystawiania podatnikom faktur do sprzedaży udokumentowanej paragonami, nie będą dotyczyć podatników świadczących usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.11.0) (art. 106b ust. 7 ustawy o VAT). Będą oni mogli wystawiać faktury na życzenie klienta z jego numerem NIP, nawet gdy paragon zostanie wystawiony bez tego numeru.

Ustawodawca wprowadza także surowe sankcje dla podatników wystawiających faktury z NIP nabywcy do sprzedaży udokumentowanej paragonami bez numeru NIP. Sankcje przewidziano również dla nabywców, którzy będą ujmowali w ewidencji VAT takie faktury. Podatnikom takim – za wyjątkiem osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo przestępstwo skarbowe – organy podatkowe ustalą dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Będzie ono wynosić 100% kwoty podatku wykazanego na fakturze wystawionej do sprzedaży, udokumentowanej paragonem bez numeru NIP nabywcy (art. 106b ust. 6 i art. 109a ustawy o VAT).

Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Nowe zasady wystawiania faktur do paragonów obowiązują od 1 stycznia 2020 r., ale nie będą miały zastosowania w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej do 31 grudnia 2019 r. (art. 15 ustawy zmieniającej z 4 lipca 2019 r.). Mają zastosowanie do sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej od 1 stycznia 2020 r.

Przygotowanie do zmian

Podatnicy powinni poinformować pracowników, którzy ewidencjonują obrót na kasie i wystawiają faktury, o zmianie zasad dokumentowania sprzedaży. Pracownicy muszą odmawiać wystawiania faktur z NIP nabywcy, gdy nie będzie go na paragonie. Można rozważyć zadanie pytania każdemu klientowi, czy dokonuje zakupu jako podatnik (czy będzie potrzebował faktury). Nie jest to jednak obowiązek sprzedawcy.

O tej zmianie należy poinformować również pracowników dokonujących zakupów w firmie, gdyż to przede wszystkim w interesie kupującego jest dopilnowanie i poinformowanie sprzedawcy przed rozpoczęciem ewidencjonowania na kasie, że będzie potrzebował faktury.

Nie ma natomiast obowiązku wymiany kas tylko z powodu braku możliwości technicznych do wpisywania NIP nabywcy na paragonie. W takiej sytuacji, gdy nabywca zgłosi przed rozpoczęciem ewidencjonowania, że dokonuje zakupu jako podatnik, należy tylko wystawić fakturę.